گزارش شاپ كار؛

پاسخی به ابهامات تجارت روبلی_ ریالی

به گزارش شاپ کار چندی قبل مقرر شد ایران و روسیه روابط تجاری خویش را به صورت روبلی_ ریالی انجام دهند؛ مسئله ای که باآنکه منجر به کاهش اثربخشی دلار در اقتصاد می شود اما انتقاداتی را هم به دنبال داشته است.

به گزارش شاپ کار به نقل از مهر، یکی از مهم ترین اهداف اقتصادی که نهادهای مختلف حکومتی بخصوص دولت بر آن تاکید دارند، کمرنگ شدن نقش دلار در راه تجارت و کاهش اثربخشی این ارز در اقتصاد کشور است.
در این زمینه طی چند سال قبل با عنایت به تشدید تحریم ها، استفاده از ارزهای ملی در روابط تجاری بعنوان یکی از راهکارهای مؤثر مورد تاکید قرار گرفته که البته هیچ وقت به صورت جدی و واقعی عملیاتی نشده است.
در این بین با عنایت به این که روسیه هم به علت مناقشه اوکراین مورد تحریم های شدیدی قرار گرفته، همچون ایران استفاده از ارز ملی را مورد تاکید قرار داد و جایگزین کردن روبل به جای دلار را تا حدودی عملیاتی و به همه کشورها اعلام نمود که پرداخت ها به این کشور باید به روبل باشد.
تجارت روبلی_ ریالی ایران و روسیه
بر این اساس، در سفری که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به ایران داشت، در دیدار با رهبری هم ضمن اشاره به این که آمریکا در تلاش بر استفاده از دلار بعنوان ابزار فشار است، گفته بود که ایران و روسیه درحال طراحی راه هایی جهت استفاده از ارزهای ملی در روابط تجاری هستند.
در همین راستا هم چندی قبل علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی ایران اعلام نمود که معاملات ایران و روسیه با استفاده از روبل و ریال آغاز و نماد معاملاتی ریال_ روبل در بازار متشکل ارزی تعریف شده است.
به اعتقاد صالح آبادی با استفاده از ارزهای ملی نه تنها میتوان ابزار سلطه و سیاسی ارزهای جهان را خنثی کرد بلکه روابط تجاری دو کشور هم افزایش می یابد.
در این بین باآنکه تجارت روبلی_ ریالی از جانب اغلب تجار و اقتصاددانان مورد حمایت قرار گرفته اما انتقاداتی هم به این شیوه تجارت وارد شده است.
از جمله این انتقادات باید به نداشتن اعتبار بین المللی روبل، کمبود روبل و ریال در دو کشور و عدم کارایی کافی روبل در ایران اشاره نمود.
تقویت ارزش روبل نسبت به پیش از مناقشه اوکراین
در این رابطه جلیل جلالی فر عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: سیاست های پولی و مالی که کشور روسیه پس از تحریم های آمریکا و غرب اعمال کرده، یک سیاست کاملاً درستی است چونکه تلاش بر حفظ ارزش پول ملی خود داشته است. پیش از بحران اوکراین، ۷۵ روبل معادل یک دلار بود و هم اکنون ۶۲ الی ۶۵ روبل معادل یک دلار است. ازاین رو ارزش پول ملی روسیه افزایش پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: یک سایت مجزای دیگری برای تجارت وجود دارد که در آن سایت ارزش روبل بالاتر هم است؛ به این گونه که ۶۱ الی ۶۲ روبل معادل یک دلار اعلام می شود. معاملات تجاری بر طبق این نرخ انجام می شود.
جلالی فر افزود: روسیه به دنبال حذف دلار و یورو از مبادلات تجاری خود با دنیاست که با ایران هم مقرر است این سیاست را اعمال نماید.
بانک مرکزی روبل را ارزان تر از نرخ حقیقی می خرد
وی اظهار داشت: باآنکه با بانک مرکزی تفاهمنامه ای در این خصوص امضا شده اما نرخ روبل در بانک مرکزی نرخ عادلانه ای نیست؛ بعنوان نمونه روبلی که ارزشش ۵۱۰ تومان است را با نرخ ۴۳۰ یا ۴۲۰ تومان می خرند.
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه اظهار نمود: باآنکه مذاکرات بر اینست که مبادلات به صورت روبلی_ ریالی شود اما بانک مرکزی ما هنوز اقدام عاجلی انجام نداده و فقط در چارچوب صحبت و تفاهمنامه است. نرخی که برای روبل در نظر می گیرد نرخ خوبی نیست.
بانک مرکزی نباید به فکر کسب سود بیشتر از روبل تجار باشد
وی اضافه کرد: اگر مقرر است ایران با روسیه بر مبنای روبل و ریال مبادله تجاری انجام دهد باید برای تجار تسهیلاتی قائل شوند که انتظار می رود بانک مرکزی نرخ عادلانه ای برای روبل در نظر بگیرد.
جلالی فر اظهار داشت: روبلی که از راه صادرات به دست می آید در اختیار واردکننده قرار می گیرد، پس در اینجا بانک مرکزی به جای دادن دلار، با صادرات کالا، روبل به دست می آورد. ازاین رو بانک مرکزی در اینجا از روبل تجار نباید سود به دست آورد چونکه منجر به کاهش انگیزه و رقابت بین صادرکنندگان می شود.
کاربردهای روبل در اقتصاد ایران
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در مورد میزان کاربرد روبل در اقتصاد ایران، خاطرنشان کرد: مبادلات تجاری ایران و روسیه روز به روز در حال افزایش می باشد. ما از روسیه غلات و روغن وارد می نماییم، میزان واردات ما از روسیه از صادراتمان به این کشور بیشتر است ازاین رو هر چقدر روبل بیشتری به دست آوریم برای واردات میتوان اختصاص داد.
وی اضافه کرد: همینطور ترانزیت کالا از مسیر ایران رو به افزایش است و تأمین کالا برای عراق و افغانستان مثل آرد و روغن روسیه برای این دو کشور از راه ایران ترانزیت می شود. از سویی دیگر معمولا عراقی ها و افغانستانی ها در داخل ایران دلار نقد می دهند که ما اینجا از محل صادراتمان می توانیم آرد را بگیریم و در مرز آستارا، امیرآباد و انزلی به تجار این دو کشور بدهیم و دلار نقد بگیریم.
جلالی فر افزود: در نتیجه از این طریق روبل را تبدیل به دلار کرده ایم، ترانزیت از مسیر ایران را رشد داده ایم و فروش محصولات روسی را از راه ایران به عراق و افغانستان توسعه داده ایم. ازاین رو استفاده از روبل فواید اقتصادی زیادی برای ایران دارد.
روبل ارز معتبر بین المللی نیست؟
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در مورد این که گفته می شود روبل چندان ارز معتبر بین المللی محسوب نمی گردد، خاطرنشان کرد: اولاً واحد پول هر کشور جایگاه بین المللی خویش را دارد، چطور می شود که روسیه با حدود بالغ بر ۸۵۰ میلیارد دلار مبادله تجاری با دنیا، پول معتبری نداشته باشد؟ از سویی دیگر این کشور توانسته در سخت ترین شرایط تحریمی، ارزش پول خویش را قوی کند.
منتقدان شناخت درستی از اقتصاد ایران و روسیه ندارند
وی اضافه کرد: کسانی که اظهارنظرهایی در مورد ضعیف بودن روبل و یا عدم کارایی روبل در ایران می کنند، شناخت درستی از اقتصاد روسیه و نحوه مبادلات ایران و روسیه ندارند یا این که تابع جریان غرب گرا بوده و می خواهند به روسیه هراسی در ایران دامن بزنند.
توسعه تجارت با روسیه تا سقف ۲۰ میلیارد دلار
جلالی فر افزود: از سویی دیگر باید توجه داشت که میزان مبادلات تجاری (کالا) ایران و روسیه منهای مباحث نفتی، می تواند تا سقف ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
وی افزود: در حوزه ترانزیت یک سری از بخش هایی که نیازمند پرداخت هزینه بندری است با روبل انجام می شود، درحالیکه از هند، امارات و… به صورت دلاری دریافت می نماییم.
ضرورت های ایجاد نظام پیام رسان بین بانکی میان ایران و روسیه
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در مورد ایجاد نظام پیام رسان بین بانکی بین ایران و روسی، (شبه سوئیفت) خاطرنشان کرد: مدت زیادی است که این نظام پیام رسان بین روسیه و چین برقرار شده و این پیام رسان ها هیچ ارتباطی با آمریکا و غرب ندارد و هیچ کشوری نمی تواند در این عرصه ها نفوذ کند.
وی اضافه کرد: پیاده سازی این مسئله فقط به خواست و اراده بانک مرکزی وابسته است. البته بانک مرکزی مکلف به انجام این کار است و دولت هم تاکید زیادی روی آن دارد. همینطور این مسئله مطالبه جدی صادرکنندگان هم است.
جلالی فر خاطرنشان کرد: بازرگانان در میدان تجارت هستند و اعلام می کنند در صورت انجام اقدامات مؤثر از جانب بانک مرکزی، به سادگی می توانبه صورت روبلی_ ریالی با روسیه مبادله تجاری کرد.
وی در مورد منفی بود تراز تجاری ایران و روسیه و کمبود ریال و روبل در دو کشور اظهار داشت: ما مجبور هستیم دلار و یورو از جاهای مختلف حواله نماییم تا روبل تهیه کرده و در مبادلات به طرف روسی بدهیم. ازاین رو هم اکنون مبادله تجاری با روبل و ریال باید صورت گیرد و نمی توان گفت کمبود ریال یا روبل داریم.
لایروبی رود ولگا توسط شرکتهای ایرانی
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه ضمن اشاره به توسعه خدمات فنی و مهندسی در روسیه، افزود: پوتین _رئیس جمهوری روسیه_ در ۲۴ ژوئن طی یک سخنرانی بر توسعه کریدور شمال_ جنوب، توسعه بنادر، لایروبی رود ولگا، حذف تشریفات غیرضرور در مرز زمینی مشترک آذربایجان و دربند و توسعه ترانزیت و حمل کالا از مسیر ایران به هند، آفریقا و… تاکید نمود.
جلالی فر اضافه کرد: در این خصوص ایران ورود کرده و گفته شرکتهای خصوصی ما می توانند لایروبی رود ولگا را انجام دهد که بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار ارزش این کار است. حتی اگر ۲۰۰ میلیون دلار خدمات فنی و مهندسی در این رود داشته باشیم بسیار اهمیت دارد.
نفوذ خدمات فنی و مهندسی ایران در روسیه راحت است
وی افزود: ضمن این که ۴۰ هزار کیلومتر آبراهه حمل و نقل رودخانه ای در روسیه وجود دارد که خیلی از این آبراهه ها احتیاج به لایروبی دارند. ازاین رو خدمات فنی و مهندسی ایران می تواند سالانه صادرات ثابتی به روسیه داشته باشد و رقم صادرات این بخش کمتر از ۱۵۰ میلیون دلار نخواهد بود.
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه خاطرنشان کرد: به صورت میانگین کل صادرات ما به روسیه کمتر از یک میلیارد دلار است، ازاین رو استفاده از ظرفیت خدمات فنی و مهندسی بسیار می تواند به افزایش صادرات به روسیه کمک نماید که میتوان با استفاده از ارز حاصل از این بخش هم وضعیت واردات کالاهای اساسی را بهبود بخشید.
وی تصریح کرد: همت دولت بخصوص بانک مرکزی باید بر توسعه تسهیلات انتقال پول و معاملات روبلی باشد.