بستن شیر گاز صنایع خراسان رضوی در زمستان، غفلت یا چاره اندیشی؟

ایرنا- زمستان و قطع گاز واحدهای تولیدی صنعتی پرمصرف خراسان رضوی باردیگر تکرار شد اما سهم بی تدبیری صاحبان صنایع در آماده سازی برای این شرایط یا غفلت از برنامه ریزی مناسب در تکرار این پدیده خسارت بار آنگونه که باید بررسی و مشخص نشده است.

قطع گاز صنایع سیمان و فولاد در فصل زمستان، تولید آنها را گرفتار مشکل کرده است که تاثیر آنی آنرا می توان در قیمت محصولات این واحدها در بازار مشاهده کرد بطوریکه هنوز گاز این صنایع در خراسان رضوی به طور کامل قطع نشده، قیمت سیمان و مقاطع فولادی در بازار نسبت به ماه گذشته تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر صاحبان صنایع موظف می باشند برای ماه هایی از سال که مصرف گاز در کشور افزایش می یابد، ذخیره سازی مناسبی از سوخت جایگزین داشته باشند که بعضی از آنها از این مهم غفلت کرده و هنوز تجهیزات لازم برای تامین سوخت جایگزین ایجاد نکرده اند که خود عاملی برای تشدید بحران شده است.
با این حال شاید صاحبان صنایع سیمان بتوانند در فصل زمستان از سوخت مازوت بجای گاز برای تولید بهره گیرند اما این مساله برای واحدهای فولادی ممکن نیست برای اینکه گاز یک عنصر اصلی برای تولید در این بخش بشمار می رود و به هیچ وجه قابلیت جایگزینی ندارد پس تعطیلی این واحدها منجر به بیکاری افراد و بروز مشکلات اجتماعی می شود.
خراسان رضوی استانی معدن خیز از نظر سنگ آهن و سنگ آهک بعنوان مواد اولیه مورد نیاز صنایع معدنی از قبیل سیمان و فولاد است و به تبع آن واحدهای گوناگون با اشتغالزایی بسیار در این دو رسته تولیدی در استان شکل گرفته اند پس نمی توان به آسانی از مشکل تامین سوخت این واحدها گذشت.
از سوی دیگر همیشه به محض افزایش مصرف در بخش خانگی و عمومی، گاز صنایع در زمستان و برق آنها در تابستان قطع می شود تا بخشهای دیگر در مصرف بی رویه خود گرفتار مشکل نشوند، به هر حال همانگونه که بخش خانگی نباید گرفتار تشویش خاطر از نظر مصرف انرژی شود، صنایع نیز محلی برای امرار معاش مردم هستند و نباید از آنها غفلت کرد.
در مجموع بار دیگر با آغاز فصل زمستان و به انتها رسیدن قرارداد بین شرکت گاز و صاحبان صنایع خراسان رضوی، بخش تولید سیمان و فولاد استان در معرض بحران تکراری هر ساله قرار گرفته که باید برای آن چاره اساسی اندیشید.
اهمیت فولاد و سیمان برای خراسان رضوی
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: صنایع سیمان و فولاد در این استان بیشترین ارزش تولید را نسبت به سایر بخشها داشته و بالاترین اشتغال را به خود اختصاص داده اند، هفت واحد تولیدی سیمان و پنج واحد فولادی استان زمینه اشتغال ۱۲ هزار نفر را به صورت مستقیم به وجود آورده اند.
زهرا سپهری اضافه کرد: واحدهای تولیدی سیمان تا اختتام دی ماه از کلینکر (ماده اولیه برای تولید سیمان) برخوردار می باشند و می توانند فعالیت خودرا بر طبق میزان کلینکری که در اختیار دارند، ادامه دهند اما به محض اتمام ذخیره کلینکر، برای تولید آن نیاز به سوخت کافی پیدا می کنند.
وی افزود: شرکت سیمان خواف، کلینکر مورد نیاز خودرا از شرکت سیمان شرق تامین می کند و هم اینک شرکت سیمان شرق قادر به تامین کلینکر این شرکت نیست پس واحد خواف با به انتها رسیدن میزان کلینکر، دیگر قادر به ادامه تولید نخواهد بود.
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار داشت: هم اکنون شرکت سیمان غرب از کلینکر برای تولید سیمان برخوردارست و در نهایت تا اختتام دی ماه می تواند به تولید خود ادامه دهد.
وی اضافه کرد: شرکت سیمان زاوه نیز در حال تعمیرات است و کلینکر مورد نیاز برای تولید را تا ۲۵ روز آینده در اختیار دارد.
سپهری افزود: شرکت سیمان جوین هم اعلام نموده است که ذخیره کلینکر آن برای تولید سیمان به پایان رسیده و برای اولین بار قادر به پرداخت حقوق کارکنان خود نیست.
دشواری تامین مازوت برای واحدهای تولید سیمان
وی اظهار داشت: قیمت تامین هر مترمکعب گاز طبیعی برای واحد تولیدی سیمان ۱۰۰ تومان و ارزش حرارتی آن با هر لیتر مازوت برابر است پس خرید و مصرف گاز برای این واحدها توجیه اقتصادی بیشتری نسبت به مازوت دارد.
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اضافه کرد: شرکت سیمان شرق قادر به تامین مازوت بعنوان سوخت جایگزین در فصل زمستان است اما سایر واحدهای تولیدی سیمان با مشکلات گوناگون در تامین مازوت مواجهند و اگر ذخیره کلینکر آنها به اتمام برسد، با قطع گاز دیگر قادر به ادامه فعالیت نیستند.
وی افزود: واحدهای سیمان "غرب آسیا" و بخش سیمان سفید "سیمان شرق" از تجهیزات دوگانه سوز برخوردار نیستند پس با قطع گاز نمی توانند از مازوت استفاده کنند و فعالیتشان تعطیل می شود.
سپهری اظهار داشت: با آنکه شرکت سیمان شرق شرایط ذخیره سازی و تغییر مشعل جهت استفاده از سوخت جایگزین گاز را دارد اما از مشکلاتی در تامین مازوت مورد نیاز برخوردارست.
وی اضافه کرد: واحد تولیدی سیمان هر لیتر مازوت را به قیمت ۳۰۰ تومان از شرکت پخش فرآورده های نفتی خریداری می کند و برای حمل آن به استان به ازای هر لیتر ۴۰۰ تا ۴۵۰ تومان کرایه حمل می دهد و در نهایت رسیدن هر لیتر مازوت به کارخانه برای آن ۷۵۰ تومان تمام می شود.
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: در صورتیکه شرکت گاز استان مدت زمان قطع گاز صنایع را به صورت دقیق به شرکت پخش فرآورده های نفتی ایران اعلام نماید، صاحبان صنایع سیمان می توانند هر لیتر مازوت را به قیمت یارانه ای ۳۰۰ تومان خریداری کنند، در غیر این صورت واحدهای تولیدی باید مازوت را به قیمت فوب خلیج فارس به میزان هر لیتر ۶ هزار تومان در ازای دادن سفته و چک یا ضمانت نامه بانکی تهیه کنند که این مهم یکی از اشکالات واحدهای تولید سیمان در خراسان رضوی است.
وی اظهار داشت: هم اینک واحد تولیدی سیمان شرق در خراسان رضوی روزانه ۸۰۰ هزار لیتر مازوت مصرف می کند در صورتیکه مازوتی که می تواند تهیه نماید دستکم یک میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر برای سه روز است که کفاف نیاز آنرا نمی دهد.
گاز، خوراک اصلی فولاد
سپهری به تشریح وضعیت واحدهای فولادی استان پرداخت و اضافه کرد: شرکت فولاد خراسان بعنوان بزرگترین واحد فولادی استان روزانه ۱.۹ میلیون مترمکعب گاز مصرف می کند و گاز جزو ضروریات تولید این واحد است.
وی افزود: شرکتهای فولادی باید همه محصولات خود به ویژه شمش را تولید و در بورس عرضه کنند تا نیاز سایر واحدهای تولیدی کشور به شمش را برطرف نماید اما هم اینک گاز شرکت فولاد خراسان قطع شده است.
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار داشت: شرکت فولاد سبزوار نیز ۸۰۰ مترمکعب گاز در روز نیاز دارد و باید حقوق ۸۵۰ نفر را پرداخت کند اما از ۲۲ آذر ماه تا حالا به سبب قطع گاز به جز سه یا چهار روز نتوانسته به فعالیت خود ادامه دهد.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: هم اینک به سبب بروز مشکلات در تامین سوخت صنایع، تولید ۸۰ تا ۹۰ درصد واحدهای تولید سیمان استان متوقف شده و واحدهای فولادی استان نیز با ۵۰ درصد ظرفیت تولید خود فعالیت دارند.
حسین احمدی سلیمانی اضافه کرد: شرکت گاز مدعی است که امسال به سبب شیوع ویروس کرونا و افزایش ساعات ماندن مردم در خانه، مصرف گاز بخش خانگی نسبت به سال قبل افزایش یافته است و نیروگاه ها نیز در تامین گاز با مشکل مواجهند پس مجبور به قطع گاز صنایع فولاد و سیمان هستند.
وی افزود: گاز برای صنایع فولاد بعنوان ماده اولیه و خوراک اصلی تولید بشمار می رود و بهایی که بابت مصرف گاز پرداخت می کنند بمراتب بیشتر از سایر صنایع است.
سهل انگاری صنایع در سوخت جایگزین
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار داشت: علاوه بر مشکلات تامین سوخت زمستانی، واحدهای تولیدی امسال به سبب شیوع ویروس کرونا متحمل هزینه های اضافی درباب تامین مواد بهداشتی نیز شده اند و نباید این را از نظر دورداشت.
سپهری اضافه کرد: شرکت گاز زمانی که قرارداد تامین سوخت را با واحد تولیدی منعقد می کند، متعهد به تامین گاز آن واحد در هشت ماه از سال می شود و از تامین آن در چهار ماه پایانی سال به سبب افزایش مصرف گاز خانگی خودداری می کند.
وی افزود: عمده واحدهای تولیدی در زمان انعقاد این قرارداد آگاهانه یا غیرآگاهانه از وکیل مجرب بهره نمی گیرند و به یکی از بندهای مفاد این قرارداد در خصوص اینکه واحدهای تولیدی دارای کوره باید مجهز به تجهیزات سوخت دوم باشند، آگاهی ندارند پس نسبت به تامین آن اقدام نمی کنند.
رییس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار داشت: علاوه بر سهل انگاری واحدهای تولیدی در تامین تجهیزات جهت استفاده از سوخت مایع، مصرف این نوع سوخت از طرف واحدها آلایندگی هوا را به دنبال دارد و در آخر فصل زمستان، هر واحد آلاینده باید طبق قانون یک درصد از میزان سود حاصل از فروش خودرا برای جرایم آلایندگی به دولت پرداخت کند.
وی اضافه کرد: هم اکنون واحد سیمان شرق بعنوان بزرگترین واحد تولید سیمان استان، مازوت و کلینکر در اختیار دارد و می تواند به فعالیت خود ادامه دهد اما هیچ یک از سایر واحدهای تولیدی سیمان در استان خرید مازوت را انجام نداده اند و به محض به انتها رسیدن ذخیره کلینکر آنها، تعطیل می شوند.
سپهری از مسئولان خواست زمانی که مصرف گاز در کشور کمتر است، ذخیره سازی آن برای صنایع انجام گیرد تا هم واحدهای صنعتی در زمستان در تامین گاز گرفتار مشکل نشوند و هم با بهره گیری از سوخت جایگزین موجبات آلوده تر شدن هوا را فراهم نکنند.
قرارداد هشت ماهه شرکت گاز با صنایع
مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: باتوجه به برودت هوا و تداوم هوای سرد در استان، مصرف گاز بخش خانگی به شدت افزایش یافته و این مهم موازنه بین تولید و مصرف گاز را برهم زده است.
فرشید دشتی اضافه کرد: در این شرایط اولویت شرکت گاز، پایداری تامین گاز بخشهای خانگی و عمومی است پس در زمان افزایش مصرف، چاره ای جز محدود کردن مصرف گاز قسمتی از صنعت به ویژه واحدهای تولید فولاد و سیمان در استان باقی نمی ماند.
وی افزود: قراردادهای واحدهای تولیدی سیمان با شرکت گاز هشت ماهه است پس در چهار ماه باقیمانده از سال باید شرکتهای سیمان مصرف سوخت خودرا از گاز به مایع تغییر دهند و این قرارداد به منزله توقف پروسه تامین سوخت صنایع در فصل زمستان نیست بلکه صنایع می توانند در این چهار ماه سوخت مایع را از شرکت پخش فرآورده های نفتی تامین کنند.
مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی اظهار داشت: طبق قرارداد منعقده بین شرکت گاز و صاحبان واحدهای تولیدی، صنایع باید از مخازن ذخیره سوخت مایع برخوردار باشند و این ذخیره سازی را با هماهنگی شرکت پخش فرآورده های نفتی ایران انجام دهند تا در فصل زمستان در تامین سوخت مورد نیاز گرفتار مشکل نشوند.
وی اضافه کرد: این استان حداکثر مصرف روزانه ۶۰ میلیون مترمکعب گاز در ایام سرد سال را تجربه کرده است، با این وجود مصرف واحدهای سیمان در استان روزانه ۲ میلیون مترمکعب گاز و مصرف واحدهای فولادی استان روزانه بین سه تا ۳.۳ میلیون مترمکعب است.
دشتی افزود: هم اینک همه میزان تولید پالایشگاه گاز خانگیران، همه بخشهای ذخیره سازی گاز به انضمام میزان گاز انتقالی از منابع گاز جنوب کشور به استان در خراسان رضوی مصرف می شود و یک مترمکعب از گاز از این استان خارج نمی گردد.
وی اظهار داشت: با این وجود تا زمانی که پایداری تامین گاز بخش خانگی و عمومی استان مبتلا به اختلال نشود، شرکت گاز، سوخت مورد نیاز صنایع را تامین می کند اما به محض اینکه پایداری در این بخشها متزلزل شود، صنایع باید سوخت مایع استفاده کنند که شرکت پخش فرآورده های نفتی نیز سوخت مورد نیاز را در اختیارشان قرار می دهد.
راه های نرفته در بهینه سازی مصرف سوخت
اختلاف مصرف گاز در فصول تابستان و زمستان بسیار زیاد است و برای کاهش این فاصله و جلوگیری از قطع تولید، چاره ای جز بهینه سازی مصرف در بخشهای مختلف خانگی، صنعتی، عمومی و نیروگاهی وجود ندارد.
مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی در این زمینه اظهار داشت: مخازن گاز امانت نسل آینده در دست ما است و باید مصرف آنرا در بخشهای مختلف بهینه کرد که این مهم بوسیله افزایش راندمان در بخشهای خانگی، صنعتی و نیروگاهی قابل تحقق است.
دشتی اضافه کرد: کارخانه ها و نیروگاه ها باید با به روزرسانی تجهیزات خود، راندمان تولید را افزایش داده و میزان مصرف سوخت را کاهش دهند، در بخش خانگی نیز با بهره گیری از تجهیزات مدرن و کاهش استفاده از وسایل گازسوز می توان در مصرف گاز صرفه جویی کرد.
وی افزود: واحدهای تولیدی در همه نقاط دنیا با بهره گیری از فیلتراسیون قوی، میزان آلایندگی سوخت مایع یا حتی ذغال سنگ مورد استفاده خودرا می کاهد پس باید نیروگاه ها و صاحبان صنایع سیمان فیلتراسیون را به نحوی به کار ببرند که از شدت آلایندگی سوخت آنها کاسته شود.
مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی اظهار داشت: هرچند موضوع فیلتراسیون فقط برای صنایع سیمان کاربردی است و از آنجائیکه صاحبان صنایع فولادی از گاز بعنوان خوراک اصلی تولید خود بهره می گیرند قادر به استفاده از سوخت جایگزین و فیلتراسیون برای آن نیستند.
وی اضافه کرد: میزان مصرف سوخت در کشور باید متناسب با میانگین جهانی شود و نباید به نحوی آنرا مصرف کرد که به مرز قطع سوخت رسید که تحقق این مهم نیازمند فرهنگ سازی در بخش خانگی و افزایش راندمان تولید در بخش صنعتی و نیروگاهی است.
عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سه دهه است که کشور در فصل زمستان ناگزیر به محدود کردن مصرف گاز بخش صنایع می شود در صورتیکه مدام بر منابع گاز کشف شده در کشور افزوده می گردد و به تناسب آن میزان مصرف گاز نیز در کشور افزایش می یابد.
احمدی سلیمانی اضافه کرد: حالا کشور به مرحله ای رسیده است که اگر اتفاق مثبتی در تحولات بین المللی رخ دهد و تحریمها برداشته و زمینه صادرات گاز از ایران فراهم گردد، با این میزان مصرف بالا، دیگر گازی برای صادرات باقی نمی ماند و این یک فاجعه است.
وی افزود: تا چه زمانی باید شیر گاز صنایع را بست و شاهد افزایش بیش از پیش مصرف گاز در بخشهای خانگی بود، چه کسی یا نهادی در این کشور متولی فرهنگ سازی در الگوی مصرف سوخت است؟
عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار داشت: در کشور افغانستان، هنگام افزایش مصرف برق، بخش خانگی در اولویت محدودیت قرار می گیرد و تلاش دولت حفظ تولید و اشتغال است اما در ایران برعکس این قضیه است و بجای فرهنگ سازی در مصرف خانگی، به سراغ بخش صنعت رفته و شیر گاز آن بسته می شود.
رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اضافه کرد: افراط و تفریط در مصرف سوخت فاجعه آمیز است و باید بجای قطع انرژی، فرهنگ مصرف صحیح را ترویج داد.



منبع: شاپ كار