طرح جدید محدودیت زوج و فرد که به نام ال.ای.زد معروف شده، موضوع بحث دیشب کارشناسان و مسئولان در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما بود. جایی که محمد حسین رنجبران سردبیر این برنامه خود اجرا را بر عهده گرفته بود تا با سید تیمور حسینی، نماینده پلیس راهور در این برنامه و حسین شهیدزاده، قائم مقام شرکت کنترل کیفیت هوا وابسته به شهرداری
تهران به صورت حضوری و با هوشنگ خندان دل معاون وزیر کشور و دکتر سعید متصدی معاون محیط سرمایه انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست به صورت تلفنی گفتگو کند.
آنچه می خوانید مشروح این میزگرد خبری است.
همکاران شما گفته اند الزامات و بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری آن مهیا نیست. چرا پلیس موافقت نکرده؟
سردار سید تیمور حسینی، نماینده پلیس راهنمایی و رانندگی: به لحاظ الزامات و زیرساختها باید ما به سطحی از امکانات برسیم که اجرای این طرح در آینده محکوم به شکست نباشد. بعد از این سالها با رشد و بلوغ در سطح همه دستگاه ها پذیرفته نیست آزمون و خطا کنیم و طرح با اشکالات جدی مواجه شود.
اساس این طرح بر کاهش آلودگی است که ایده آل است. اگر اعلام شده پلیس مخالف طرح کاهش است، نه به این معنی که ما مخالف سلامت محیط زیست هستیم. خواست جدی ما کاهش جدی آلودگی در
تهران است. همکاران بنده در صف اول آسیب و تبعات این شرایط هستند. برای اجرای این طرح باید بسترهایی آماده باشد و نباید در شروع و گام نخست به سراغ جامعه برویم. باید سراغ خودمان برویم. ناوگان حمل و نقل عمومی مان نیاز به نوسازی دارد. بخش قابل توجهی از ناوگان دستگاه های عمومی و دولتی نیاز به بازسازی و نوسازی دارد. بخش قابل توجهی از امکانات معاینه فنی ما در سطح کشور که الزام و پیش نیاز خودروها داشتن این معاینه است نیاز به به روز رسانی دارد. این معاینه در مراکز باید انجام شود که ارتباط آنلاین داشته باشند که اطلاعات این مرکز سریعا به مراکز کنترل ارسال شود تا
خودرو بدون دغدغه وارد طرح شود. به جز مراکز مکانیزه
تهران و برخی کلانشهرها، این ارتباط را سایر مراکز ندارند. بخش قابل توجهی از تولید آلودگی مربوط به موتورسیکلت هاست که هنوز تصمیم جدی درباره شان گرفته نشده. باید اول اصلاح و به خط شدن را از خود شروع کنیم بعد با اراده قوی و اطلاع رسانی مناسب با ابزارهای ایجابی و مشوق هایی که بتواند آحاد جامعه را آماده این طرح کند برویم.
این دلایل نیروی انتظامی را قبول دارید؟ اصلا قرار است چه کنیم؟
حسین شهیدزاده،قائم مقام شرکت کنترل کیفیت هوا: شاید بهتر است کمی به عقب نگاه کنیم. من کاملا موافق سردار هستم که وقت آزمون و خطا نداریم. الان ما وسط یک مسابقه هستیم و تمرین نیست. باید مشکل حل شود. الان وقتی برای طرحهای مطالعه شده نیست. این طرح حدود 18 ماه است دارد مطالعه می شود و اساس بر اساس مطالعات دانشگاه های معتبر کشور است که مشخص شد 82 درصد آلودگی مربوط به حمل و نقل است. متوجه شدیم خودروهایی که اکثرا کاربوراتوری هستند و میزان آلاینده آنها بیشتر از خودروی انژکتوری است. خودروهای فاقد معاینه فنی نیز است. به جای نگاه کردن به پلاک
خودرو که ملاک خوبی برای آلایندگی
خودرو نیست، به اگزوز
خودرو نگاه کنیم.
پس این تقسیم بندی قرمز و سبز و زرد را تعیین کردید؟
شهیدزاده: سبز خودروهایی هستند که معاینه فنی دارند و عمدتا انژکتوری هستند و حتی یک پراید 82 می تواند گروه سبز باشد. سبز تمام محدوده را می تواند وارد شود. گروه زرد آلایندگی خیلی زیادی ایجاد می کند. حدود 10 درصد خودروهای ما آلاینده هستند.
ولی می گویند 17 هزار تاکسی شهرداری نیز در محدوده زرد است؟
شهیدزاده: 87 هزار تاکسی است که می توانند خارج از محدوده کار کنند.
سردار حسینی: یکی از دغدغه های ما همین است که در تاکسیرانی و اتوبوسرانی ما این مشکلات وجود دارد. هر طرحی بایست پیوست اجتماعی داشته باشد. اجرای هر طرح موفقیت آمیز در کشورهای دیگر تضمین نمی کند در کشور ما نیز موفقیت آمیز اجرا شود.
این طرح از اروپا آمده؟
شهیدزاده:یکسال و نیم است این طرح مطالعه شده و 225 شهر که این طرح را اجرا کرده اند مطالعه کرده ایم. برای
تهران یک مشاور اروپایی گرفتیم و بررسی کردند و بر اساس شرایط ما، به ما کمک کردند و بعد ما اینها را بومی سازی کردیم. یک طرح را نمی شود از اروپا آورد اینجا اجرا کرد.
دکتر سعید متصدی معاون محیط سرمایه انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست به صورت تلفنی وارد برنامه شد.
آیا این طرح جدید بهتر از طرح فعلی است؟
متصدی: طرح زوج و فرد بر اساس شرایط اضطراری در گذشته مطرح شد و یکی از اقدامات زوج و فرد کردن بود. بعد به تعطیلی ها و خاموش کردن برخی صنایع و موارد دیگری مطرح می شد. اینها موقت هستند. بعدا این طرح قرار شد به صورت دائمی اجرا شود. همه کشورهای دنیا که تجربه زوج و فرد دارند بعد از مدتی به این نتیجه رسیدند این طرح پاسخگوی کاهش آلودگی هوا نیست. علاوه بر این باعث یک سری مشکلات از جمله داشتن دو
خودرو توسط مالکان با پلاک زوج و فرد می شود. در
تهران به موتورسیکلت روی آورده اند. یک موتورسیکلت استاندارد 5 برابر یک
خودرو آلودگی دارد. طرح زوج و فرد مردم را به سوی موتورسیکلت رانده است.
یعنی این طرح فعلی برای کاهش آلودگی هوا جواب نداده؟
متصدی: دقیقا. اگر ما بخواهیم کاری کنیم که آلودگی کم شود باید به پلاک
خودرو بی توجه باشیم و به آلودگی
خودرو توجه کنیم. باید محدوده اضطرار آلودگی هوا که الان زوج و فرد است، باید کنترل شود و این مکمل طرح ترافیک است که 30 کیلومتر مربع است و بیشترین انتشار آلودگی را داریم. اگر محدوده اضطراری را کاهش آلودگی دهیم، میزان آلودگی ما کمتر می شود. دولت در 10 اردیبهشت 93 راهکارهایی را برای کاهش آلودگی هوا مصوب کرده. یکی از این مصوبات اجرای معاینه فنی یکپارچه است که با هماهنگی بانک اطلاعاتی پلیس خواهد بود و مراحل آزمایشی را طی می کند و در کل کشور اجرایی می شود.
سازمان محیط زیست با این طرح موافق است؟
متصدی: قطعا همینطور خواهد بود. بحث آلودگی در این منطقه با توجه به الزام کلیه خودروهایی که می خواهند وارد شود، شرایط کنترل شده تری خواهد بود. در
تهران روزهای پاک سال 93 نسبت به سال 92، 44 روز افزایش داشته و امسال نیز تاکنون 10 روز پاکتر نسبت به سال گذشته داشتیم. اقداماتی که در زمینه کاهش آلودگی هوا از جمله تغییر سوخت، معاینه فنی، استاندارد شدن خودروها به یورو4 امیدواریم با بحث ناحیه کم انتشار و ال.ای.زد شاهد آلودگی کمتری باشیم.
سردار حسینی: اولا میل و رغبت برای موتور سیکلت، فقط به خاطر زوج و فرد نیست و عوامل زیادی را در برمیگیرد. اشاره شد امسال وضعیت هوا از 93 بهتر است. عامل اصلی سوخت بود که دارد استاندارد می شود هر چند هنوز با استاندارد فاصله داریم. در
تهران 730 کیلومتر مربع وسعت داریم که حدود محدوده زوج و فرد ما 88 کیلومتر است. اگر قرار باشد این شرایط محدودیت بر اساس میزان آلایندگی برای این 88 کیلومتر در نظر بگیریم در 650 کیلومتر باقیمانده این آلودگیها منتشر می شود. خیلی نباید فضایی فکر کنیم و فکر کنیم قرار است معجزه شود. بالا بردن سطح توقع مردم باعث می شود مردم فکر کنند انقلابی ایجاد می شود ولی اگر سایر شرایط را در نظر نگیریم این طرح فقط با محدودیت 88 کیلومتری خود، نباید شاهد اتفاق خاصی باشیم.
هوشنگ خندان دل معاون عمرانی وزیر کشور به صورت تلفنی در برنامه حضور یافت.
از جلسه دیشب شورای عالی ترافیک چه خبر؟
خندان دل: مسئله اصلی همین طرح بود و دیشب شورای عالی ترافیک برگزار شد و در بررسی طرح زوج و فرد
تهران نیز انجام شد. مدت زمانی قید نشد و به تعویق افتاد. گرایش اصلی طرح مورد بررسی قرار گرفت که مقابله با آلودگی هوای
تهران است. گزارشها نشان می داد این طرح فعلی به نحو موثری با آلودگی نتوانسته مقابله کند. گزارشها نشان می داد منابع آلودگی تعداد قلیلی از خودروها هستند که کمتر از 10 درصد از اینها بیش از 45 درصد آلودگی را به وجود می آورند. باید به سمت این برویم که منابع آلاینده را از منطقه دور کنیم.
این طرح برای کلانشهرها نیز هست؟
خندان دل: طرح مقابله با آلودگی هوا در همه جاهایی که تمرکز جمعیتی وجود دارد باید اجرا شود ولی دیشب درباره
تهران صحبت کردیم.
عمده ترین مخالفت ها برای اجرای طرح جدید مربوط به نیروی انتظامی بوده؟
خندان دل: خیر، در جلسه دو دیدگاه مطرح شد. اولا همه موافق بودند باید به سمت ممانعت از تردد خودروهای آلاینده برویم. این تصریح شد که روی معاینه فنی تاکید شود. ولی برای حذف طرح زوج و فرد و جایگزینی تردد خودروها مورد بحث قرار گرفت و باید فرصتی باشد تا زیربناها را فراهم کنیم.
منظورتان از زیربناها چیست؟ حمل و نقل عمومی را می گویید؟
خندان دل: البته حمل و نقل عمومی هم نقش زیادی دارد ولی جایگزین کردن خودروهای دارای معاینه فنی به جای پلاک زوج و فرد معطوف به بهبود نظام صدور گواهینامه فنی است. اقدامات خوبی انجام شده و طرح یکپارچه سازی مراکز معاینه فنی اجرا می شود. زمینه های نرم افزاری و سخت افزاری فراهم شده. دو نوع معاینه فنی صادر می شود. یکی گواهینامه عمومی و دیگری برای تردد در مراکز مرکزی شهرها. اینها صددرصد آماده نیست ولی به زودی کاملا آمده می شود و به مرور به خودروهایی که گواهینامه سبز را اخذ می کنند مجوز تردد ورود به منطقه را می دهیم. از جهت آماده کردن این بسترها تا قبل از پایان سال اجرا می شود ولی اینکه طرح جایگزین طرح فعلی باشد باید در شورای عالی ترافیک تصمیم گیری می شود. اصل منبع آلودگی، خودروهای فاقد معاینه فنی هستند. درست است مسئله آلودگی اهمیت دارد ولی آثار ترافیکی نیز داریم. اگر محدوده زوج و فرد را حذف کنیم مسایلی مانند طولانی شدن زمان سفر و کاهش سرعت خودروها را به دنبال دارد.
قبول دارید مردم فقیرتر که خودروهای مدل پایین دارند، پشت در این طرح می مانند؟
شهیدزاده: قرار نیست کسی خودروی یورو 4 یا 5 داشته باشد تا وارد شود. کسی که خودروی پراید انژکتوری داشته باشد می تواند وارد شود. روح طرح می گوید کسی وارد شود که آلودگی کمتری ایجاد کند. اگر کسی پراید کاربوراتوری 81 خود را بفروشد و انژکتوری 82 بخرد چقدر باید هزینه دهد؟ هیچ! ما اجازه نداریم اگر وسیله ای به جامعه صدمه می زند، اجازه تردد به او بدهیم.
برخی از این خودروها وسیله امرار معاش قشر ضعیف است؟
شهیدزاده: می توانند خارج از محدوده کار کنند ولی اختلاف رقم چون خیلی پایین است به راحتی می توانند خودروی دیگری پیدا کنند.
چرا شما شرطی برای دسترسی مردم در کمتر از 10 دقیقه به حمل و نقل عمومی گذاشتید؟
سردار حسینی: چون قطعا نیست. ما 18 میلیون سفر روزانه داریم و مطلوب ما این است که به سهم 75 درصدی حمل و نقل عمومی برسیم که خیلی با آن فاصله داریم. من باید بتوانم برای سفرهای شهری خود برنامه ریزی کنم. این برنامه ریزی امروز وجود ندارد و خیلی نمی شود اعتماد کرد چه ساعتی حرکت کنیم تا به موقع به مقصد برسیم. یک سیستم حمل و نقل عمومی مطمئن و قوی این اطمینان را ایجاد می کند.
ما که خیلی با این شرایط فاصله داریم؟
سردار حسینی: باید این شرایط ایجاد شود. نباید اولین گاممان رفتن سراغ مردم باشد. حتی اگر به قول آقای شهیدزاده فرد این شرایط را داشته باشد که خودروی معیوبی دارد که آلایندگی اش همه را اذیت می کند. باید واقعیتهای جامعه را در نظر گرفت تا به مشکل مواجه نشویم. این همان پیوست اجتماعی است.
آقای شهیدزاده، ظاهرا استدلالهای پلیس راهور محکم است؟
شهیدزاده: پلیس راهور
تهران در شورای ترافیک
تهران این مصوبه را امضا کرده. تمام شرایط آماده اجرا بود و وقتی طرح برای اجرا در کل کشور به وزارت کشور رفت، به این مشکلات برخورد. وگرنه ما آمادگی اجرا را همین الان داریم.
سردار حسینی: ما با اجرای این طرح برای کاهش آلایندگی موافقیم ولی باید الزامات آن فراهم باشد.
شهیدزاده: آلودگی آدم می کشد ولی ترافیک فقط اذیت می کند.