کوه خضری مجری برنامه در ابتدای گفتگوی ویژه خبری دیشب، مقدمه ای درباره بالا بودن آمارهای سوانح رانندگی در جاده ها اعلام کرد.
جالب اینجاست صدا و سیما برای مشکل تصادفات و بررسی علل تلفات جاده ای، نه تنها هیچ یک از خودروسازان را دعوت نکرد بلکه زمانی که یکی از مهمانان نام "ناایمنی بودن خودرو" را به زبان آورد، بلافاصله با واکنش مجری مواجه شد که خودروسازان نیستند، از آنها حرفی نزنید!
در این نشست خبری سردار مهماندار معاون عملیات ترافیکی پلیس راهور ناجا و صفارزاده معاون مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی را به عنوان مهمان حضوری حضور داشتند و به گفتگو پرداختند که در ادامه می خوانید:
آمار سوانح ترافیک جاده ای در سال گذشته چقدر بوده و رتبه ما در دنیا چند است؟
مهماندار: در پایان سال گذشته، عدد کشته های حوادث رانندگی به 16872 نفر رسید که باید به استحضار مردم برسانیم عدد کشتگان در سال 84 به بالاترین حد خود رسید و نزدیک به 28 هزار نفر در اثر حوادث رانندگی کشته شدندو با اقدامات دستگاه های ذیربط از جمله پلیس، دستگاه های امدادی و زیرساخت جاده ای، این عدد کاهش یافت. یکی از مهمترین مسایل در کاهش تلفات در دنیا این است که موضوع تلفات حوادث رانندگی بسیار مهم است و تمامی کشورها درگیر این موضوع هستند و برنامه ریزی می کنند. مسئله حساسیت مسئولان یک کشور است که باید برانگیخته شود.
آیا این حساسیت الان برانگیخته شده؟
مهاندار: مقام معظم رهبری در پایان سال 91 که مسئولان طرح نوروزی به محضر ایشان شرفیاب شدند، اعلام کردند که یکی از دغدغه های من این بحث رانندگی است و دستور اکید فرمودند تلاش کنید این سوانح و تلفات به حداقل برسد.
این تلاش انجام شد؟
مهماندار: بله، همکاران بنده در پلیس راهور و سایر سازمانهای مسئول، این تلاش را انجام دادند و این عدد از 22 هزار نفر به 16 هزار نفر رسید.
ولی این عدد هنوز نیز خیلی زیاد است؟
مهماندار: بله، ولی درباره رتبه ما در دنیا، این عدد بزرگ است ولی سرعت کاهش تلفات ما نسبت به سال 84 که 28 هزار نفر بوده تا امسال که به 16 هزار کاهش یافته ، در دنیا بی سابقه است. این سوانح بیشتر مرتبط با سوانح رانندگی است که با کار فرهنگی می توان تغییرش داد. تغییر فرهنمگ نیاز به زمان دارد و مانند تکنولوژی نیست که ارائه کنید و بلافاصله در زمان کوتاه دست پیدا کنید.
مهمترین عامل سوانح چیست؟
مهماندار: همه محققان سه عامل اصلی را در وقوع تصادفات بیان می کنند. درباره بحث حوادث، انسان، راه و وسیله نقلیه دخیلند. بیشترین سهم مربوط به انسان است که می نتواند با رعایت قوانین و احتیاط، بقیه مسایل را پوشش دهد و ممکن است راه ناایمن باشد یا وسیله نقلیه مشکل داشته باشد و انسان می تواند این مشکلات را پوشش دهد. بر عکس نیز اتفاق می افتد.
صفارزاده، شما نظرتان درباره آمار اعلام شده و ما دومین کشور پرخطر دنیا به لحاظ سوانح هستیم چیست؟
صفازاده: ایشان نیز فرمودند آمار بالاتر است. بالاترین حد ممکن در سال 84 رسید. اقدامات درباره نیروی انسانی انجام شد و خوشبختانه توانستیم آمار را کم کنمیم.
الان رتبه ما در جهان چند است؟
صفارزاه: رتبه مان خوب نیست ولی به نسبت هر فاکتوری مانند طول راهها، شدت تصادفات، جنگل و ... رتبه ها فرق می کند. رتبه خوبی نداریم ولی سومین یا چهارمین کشور از آخر باشیم چون عدد بزرگ است. تلاشهای گذشته نیزدرباره کاهش تصادفات، نتایج خهوبی داشته که 24 هزار کشته را به 16 هزار رسانده اینم.
هنوز خط قرمزیم؟
صفارزاده: بله هنوز در خط قرمزیم. نمونه ساده اش این است که کسی رژیم نگرفته و خودش را رها می کند از رژیم غذایی، وزنش بالا می رود. 20 کیلوی اول را خیلی راحت می تواند کم کند ولی برای کم کردن بقیه وزن، خیلی مشکل دارد.
اولویت وزارت راه در این باره چه بوده؟
صفازاده: مسایل حوادث، بسیار پچند بعدی است. از راه، آموزش، جاده، فرهنگسازی و... را در برمی گیرد. این عواملی که دست اندرکار تصادفات است، متفاوت است. نمونه اش نیز تهیه برنامه استراتژیک وزارت راه بوده و دومین اقدام نیز برنامه اجرایی است که در وزارت راه تدوین شده.
اینها برنامه ریزی است، عمل اجرایی چه داشتید؟
صفارزاده: عمل اجرایی نیز زیاد، در حد مقدورات به آن پرداخته ایم.
سردار مهماندار، پیشنهادی برای کاهش سرعت مجاز در جاده از طرف پلیس راهور مطرح شده، این راهکار شماست؟
مهماندار: من نتوانستم درباره رتبه توضیح بدهم. دو شاخهص عمده در دنیا برای ارزیابی وضعیت ایمنی در کشورها مورد استفاده است. یک شاخص کشته به ازای 100 هزار جمعیت و دیگری کشته به ازای 10 عهزار وسیله نقلیه است. مقیاس 100 هزار جمعیت، خوب نیست ولی عامل خطر وسیله نقلیه است. دلیلم این است که ممکن است شما 100 میلیون جمعیت داشته باشید ....
چون خودروسازان نیستند، نمی توانیم درباره
خودرو حرف بزنیم!
مهماندار: درباره
خودرو نمی خواهم حرف بزنم. عرض من این است در کشوری مانند کشورهای آفریقایی ممکن است یک میلیون
خودرو با 100 میلیون جمعیت داشته باشد. آیا این جامعه با کشوری که 100 میلیون نفر با 50 میلیون
خودرو دارند، یکسان است؟ نه، اینطور نیست. برای همین شاخص
خودرو خوب است. ایران در حال حاضر به ازای هر 10 هزار
خودرو، 6 نفر کشته دارد. اروپا 2.7 کشته دارد و اروپا از همه دنیا بهتر است. آسیا 10.2 نفر کشته دارد، ما در آسیا جایگاه خوبی داریم. در دنیا 7.5 نفر کشته می شوند، وضعیت ما نه تنها در دنیا بهتر است بلکه اگر از این مقیاس حساب کنیم، رتبه بالایی نداریم.
کشورهای آسیایی جمعیت زیاد است و وضع ما خوب می شود. از شاخص جمعیت حساب کنیم وضعیت ما چگونه است؟
مهماندار: از لحاظ شاخص
خودرو، رتبه خوبی داریم. اتفاقا آمار کشورهایی که در بحث جمعیت زیاد هستند، مانند هند، روسیه، برزیل وضعیت چندان خوبی ندارند. کشته ما در 100 هزار جمعیت 18 نفر است. کشور روسیه 18.6 است، برزیل 19.3 و عمان 29.5 نفر است.
چون مبنای واحدی نداریم، نمی شود روی آمار مانور کرد. درباره سرعت مجاز آیا باعث کاهش تصادفات می شود؟
مهماندار: در بعد ایمن سازی و کاهش تصادفات و تلفات همه مولفه ها باید با هم حرکت کنند. ممکن است سرعت هر یک از اینها متفاوت باشد. مثلا در بخش ایمن سازی راه و استفاده از تکنولوژی قطعا سرعت ما می تواند خیلی بالاتر از کار فرهنگسازی و آموزش باشد. در حوزه های بعدی نیز اینطور است. مثقلتا در امداد و نجات نیز می تواند سرعت ما متفاوت باشد. همه مولفه ها باید با هم حرکت کنند. اگر سرعتشان کم و زیاد باشد، ما را دچار جچالش می کند. در بحث فرهنگسازی، سرعت ما خوب بوده و نحوه رانندگی با 10 و 5 سال گذشته متفاوت شده و میزان تخلفات و حرکات خطرآفرین کمتر شده است. هر قدر اینها با همدیگر یکسان باشد ما به موفقیت بیشتری دست پیدا می کنیم. درباره سرعت خودروها نیز غیرقابل انکار است کشورهایی که سرعت را محدود کردند، تلفاتشان کاهش یافته.
ولی ما فقط 120 کیلومتر حداکثر سرعت داریم، آنها سرعتشان خیلی زیادتر است؟
مهماندار: اتفاقا من ماموریتی به استرالیا داشتم و حداکثر سرعت آنها 110 کیلومتر بود. در حالی که وسایط نقلیه آنها از ما ایمن تر بود، راههای بهتری داشتند. سئوال کردم چرا مردم شما اعتراض نمی کنند؟
شاید مردم استرالیا از ایرانیها کمتر عجله دارند؟
مهماندار: بله، عجله و شتاب هم مسئله خود را دارد ولی عامل اصلی شدت حوادث، سرعت است. یعنی شما با سرعت 80 کیلومتر وقتی تصادف کنید، نتیجه ای مانند خسارت مالی دارد.
می شود خبر دهید قرار است کاهش دهید یا نه؟
مهماندار: این که کاهش سرعت در کاهش تلفات و شدت حوادث تاثیر دارد، انکار کردنی نیست. اما تصمیم گیری در این باره فقط در اختیار پلیس نیست نیاز مند همکاری همه سازمانها از جمله وزارت راه ودولت است.
جناب صفارزاده، در پیامهای مردمی به نقص جاده ها از جمله نشانه گذاری و نصب دوربین و روشنایی راهها و روکش آسفالتها اشاره شده. این عوامل چقدر تاثیرگذار است؟
صفارزاده: درصد تعیین کردن برای اینها سخت است. می گویند 70 درصد عوامل انسانی، 15 درصد جاده و 15 درصد
خودرو و شرایط آب و هوایی مقصرند. ولی تصادف کنش همه این عوامل است. ممکن است راننده، جاده و
خودرو و حتی شرایط محیط زیست مقصر باشند. ترکیبی از این عوامل باعث تصادف می شود. لذا تعیین درصد دقیق مغلطه باشد ولی کمبودهای جاده ای تاثیر دارد.
درصد کمبودهای جاده ای چقدر است؟
صفازاده: عدد نمی توان گفت. ولی اینکه بگوییم همه جاده های کشور ایمن هستنداصلا اینطور نیست. لیست نقاط حادثه خیز و محورها درآمده و اولویت بندی درآمده. میزان بودجه و تعمیر و رفع نقاط حادثه خیزدرآمده و خیلی از زیرساختها در حال توسعه است. یک جاده دو خطه ناایمن تر از اتوبان و راه های تفکیک شده است.
وزارت راه گفته بود 15 میلیون تن آسفالت برای بهسازی جاده ها مصرف می کنم. آماری در این باره وجود دارد؟
صفارزاده: بله، آسفالت به خودی خود شرایط ایمنی را بالا نمی برد و اگر جاده استاندارد نباشد، آسفالت کردن مشکلی را حل نمی کند، بلکه ممکن است خطرسازتر شود. چون راننده ممکن است فکر کند جاده استاندارد است و سریعتر رانندگی کند و تلفات بیبشتر می شود.
سردار مهماندار، درباره عامل انسانی، بسیاری مربوط به مشاغل رانندگی می شود. برای احراز صلاحیت شاغلان این شغل، پلیس راهور، آموزشی در نظر گرفته؟
مهماندار: ما رانندگان را به دو بخش حرفه ای و غیرحرفه ای تقسیم بندی می کنیم. رانندگان غیرحرفه ای با وسایط شخصی برای امور روزانه استفاده می کنند. برای خودروهای عهمومی که رانندگان حرفه ای فعالیت می کنند، کسانی کار می کنند که شغلشان این است. ما همه متقاضیان دریافت گواهینامه را آموزش در بخش خصوصی می دهیم.و برای کسانی که به صورت حرفه ای می خواهند کار کنند، آموزشها، آزمونها انجام می شود. البته می تواند شرایط بهتری نیز باشد و سختگیری بیشتری کنیم. امسال نسبت به 10 سال پیش، گرفتن گواهینامه در آموزش و آزمون متفاوت شده. در حمل و نقل عمومی نیز نه تنها آموزش ویژه می دهیم و دفترچه کار و کنترل سرعت، معاینات و آموزشهای ویژه ای داریم و سازمان راهداری نیز برای این اشخاص مراحل خاصی را پیش بینی می کند.نتیجه گیری مجری نیز این بود دستگاه ها باید همه کنند جاده ها بهتر شود و پلیس نیز آموزش بیشتری دهند و مردم دقت کنند تا شاهد کاهش تلفات کشوری باشیم.