هر چه به پایان سال 93 نزدیک می‌شویم، بحث‌ها درباره اتفاقات سال آینده داغ‌تر می‌شود. یکی از این موضوعات، بیمه شخص ثالث است که متخصصان این حوزه معتقدند «با توجه به نرخ حق بیمه‌ای که دریافت می‌شود و عدم تغییر محسوس در حوادث جاده‌ای، امیدی به کاهش زیان عملیات بیمه‌ای رشته شخص ثالث در سال 94 نیست.» یونس مظلومی، عضو انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه در همین رابطه عنوان می‌کند: «صنعت بیمه از جمله صنایع مظلوم کشور است که حضور جدی در تشکل‌ها مانند اتاق بازرگانی ندارد تا بتواند از حقوق این صنعت دفاع کند.» به اعتقاد وی، «صنعت بیمه هم‌اکنون قدرت چانه‌زنی مناسب با سیاستگذاران، تصمیم‌گیران و قانونگذاران را ندارد و به همین همواره مغفول مانده است.» آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوبا یونس مظلومی است.
قانون آزمایشی بیمه شخص ثالث برای یک سال دیگر تمدید شد، ولی طرح اصلاح آن در مجلس هنوز در دست بررسی است. از سوی دیگر دولت نیز لایحه‌ای را در این باره به مجلس ارائه کرده است. فکر می‌کنید در سال آینده مجلس چه چیزی را باید در قانون اصلاح کند؟
در همه جای دنیا راننده برای خود بیمه‌نامه می‌خرد و او بیمه‌نامه دارد، ولی در ایران براساس خودرو، بیمه‌نامه صادر می‌کنیم و هر کسی که پشت فرمان بنشیند، بیمه‌نامه دارد. من فکر می‌کنم مهم‌ترین تغییری که باید در اصلاح قانون لحاظ شود، تغییر مبنای صدور بیمه‌نامه است. مبنای صدور بیمه‌نامه باید بیمه‌گذار و راننده باشد و نه فقط خودرو.
الان در کشور در بحث شماره‌گذاری خودرو، پلاک برای افراد دارنده خودرو صادر می‌شود، ولی در قسمت بیمه به این شکل نیست. به عبارت دیگر، دارنده و راننده خودرو باید برای خود بیمه‌نامه داشته باشند و در صورت فروش خودرو این بیمه‌نامه را برای خودروی جدید خود استفاده کند.
مجلس راننده را به عنوان مبنای صدور بیمه‌نامه شخص ثالث قبول نمی‌کند؟
با توجه به صحبت‌هایی که شده، به نظر می‌رسد که ذی‌نفعانی که در تنظیم قانون بیمه شخص ثالث نقش دارند، حاضر به قبول چنین تغییری نیستند و چون این تغییر، تغییری اساسی است، در برابر آن مقاومت می‌شود.
آیا در اصلاح قانون بیمه شخص ثالث، عوارض و مالیات از این بیمه حذف می‌شود؟
از نگاه من این عوارض غیرمنطقی است و اگر دولت به بیمه شخص ثالث یارانه نمی‌دهد، نباید از آن عوارض بگیرد. عوارض به‌طور معمول از خدمت یا کالایی گرفته می‌شود که دولت بخواهد در مصرف آن صرفه‌جویی شود. ممکن است دولت روی سیگار، دخانیات، خودروهای لوکس و ... عوارض بگذارد، ولی بیمه شخص ثالث بیمه‌ای در جهت حمایت از زیاندیدگان و اقشار ضعیف جامعه است، بنابراین طبیعی است که این عوارض باید برداشته شود. باید حق بیمه‌ای که مردم پرداخت می‌کنند، حق بیمه خالصی باشد که شرکت بیمه دریافت می‌کند؛ نه اینکه آن چیزی که شرکت بیمه دریافت می‌کند، 70 درصد مبلغی باشد که بیمه‌گذار پرداخت می‌کند و بقیه آن صرف عوارض شود.
شما جنس عوارضی که بیمه شخص ثالث گرفته می‌شود، از جنس عوارض بر سیگار و دخانیات می‌دانید؟
به نظر من هزینه‌هایی که دولت باید از جاهای دیگر تامین کند، بر بیمه شخص ثالث وضع کرده است.
آیا در سال 94 عوارض بیمه شخص ثالث برداشته می‌شود؟
بعید می‌دانم. طبق قانون بیمه شخص ثالث وضع هر گونه عوارض بر بیمه شخص ثالث ممنوع است، ولی براساس برنامه پنج ساله که تا پایان سال 94 ادامه دارد، اخذ برخی از این عوارض ادامه دارد و عوارض دیگر، مربوط به قانون بودجه سنواتی است. در بودجه سال 94، مبلغ 240 میلیارد تومان عوارض بر شخص ثالث وضع شده است که باید به خزانه پرداخت شود.
بیمه مرکزی زیان عملیات بیمه‌ای رشته شخص ثالث را در سال 92 حدود یک‌هزار و 164 میلیارد تومان اعلام کرده است. پیش‌بینی شما برای سال 93 و 94 چیست؟
فکر می‌کنم زیان کماکان ادامه دارد. با توجه به نرخ حق بیمه‌ای که دریافت می‌شود و عدم تغییر محسوس در حوادث جاده‌ای شامل تعداد کشته‌ها و مجروحین و همچنین مبلغ ریالی دیه که در چند سال گذشته مرتب افزایش داشته، امیدی به کاهش زیان نیست. احتمالا زیان سال 92 دوباره تکرار می‌شود.
چرا صنعت بیمه نتوانسته با توافق سیاستگذاران دولتی و مجلس، مشکلات بیمه شخص ثالث را حل کند؟ دولت و مجلس بیمه شخص ثالث را اجتماعی و شرکت‌های بیمه آن را تجاری می‌دانند، چرا به یک تلقی واحد رسیده نمی‌شود؟
صنعت بیمه از صنایع مظلوم است و ما حضور جدی در تشکل‌ها مانند اتاق بازرگانی که بتوانیم از حقوق صنعت بیمه دفاع کنیم، نداریم. چون حضوری جدی نداشته‌ایم، قدرت چانه‌زنی مناسب با سیاستگذاران، تصمیم‌گیران و قانونگذاران را نداشته‌ایم و نتوانستیم از حقوق صنعت بیمه که نهایتا حقوق مردم است، دفاع کنیم.
اگر یک شرکت بیمه ورشکست شود، ابتدا مردم زیان می‌بینند. نگارش قانون بیمه شخص ثالث به زیان شرکت‌های بیمه، متاسفانه زیان را متوجه مردم و زیان دیدگان می‌کند. اگر شرکت بیمه نتواند به تعهداتش عمل کند، مردم متضرر می‌شوند. قانون باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که شرکت‌های بیمه از عهده تعهدات خود برآیند و قانونی مناسب است که براساس آن شرکت‌های بیمه ماندگاری و توانگری داشته باشند.
صنعت بیمه را در سال 93 چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مهم‌ترین مساله‌ای که در صنعت بیمه اتفاق افتاد، متاسفانه مشکلاتی بود که برای بیمه توسعه و به‌تبع آن برای صنعت بیمه ایجاد شد. انعکاس اخبار مرتبط در رسانه‌ها به‌گونه‌ای بود که صنعت بیمه را یک صنعت بدون پشتوانه نشان داد. در حالی که نقش صنعت بیمه ایجاد اعتماد و آرامش است.
نقطه مثبت در صنعت بیمه این بود که عملکرد بیمه مرکزی در این سال بهبود پیدا کرد و عملکرد نظارتی بیمه مرکزی حرفه‌ای تر، واقعی‌تر و کاربردی‌تر شد و نظارت بیمه مرکزی به نظارت واقعی نزدیک‌تر شد.
صنعت بیمه باید در سال 94 برای بهبود اوضاع باید چه اقداماتی را انجام دهد؟
تعیین تکلیف قانون بیمه شخص ثالث اولویت اول صنعت بیمه است. البته یک‌سری آیین‌نامه‌ها و مصوبات هم باید بازنگری شوند. بحث دیگر، بیمه‌های تکمیلی است که هنوز بلاتکلیف است. امیدوارم هستیم که صنعت بیمه در بیمه درمان تکمیلی مجبور به پرداخت یارانه و سوبسید به دولت و بخش درمان نشود. بخش درمان کشور، بودجه مستقل دارد و صنعت بیمه باید نقش کمکی داشته باشد و نه نقش پرداخت یارانه. در سال 92 صنعت بیمه نزدیک به یک‌هزار میلیارد تومان از محل بیمه‌های درمان تکمیلی زیان داد و فکر می‌کنم که تقریبا کمی بیشتر از این عدد برای سال 93 اتفاق افتاده است.