موضوع این مقاله بوق زدن است. بله همین بوقی که خیلی از ما فرهنگ استفاده از آن را نداریم و البته برخی هم نمی دانیم که نحوه درست استفاده کردن از آن چگونه است. برای اثبات این ادعا کافی است سری به یکی از خیابان های پر رفت و آمد شهرمان بزنیم ، چند دقیقه ای پشت یک چهارراه یا دور میدان بایستیم و یا گوش هایمان را نسبت به شنیدن بوق ها حساس تر کنیم. آن موقع متوجه می شویم که خواسته و ناخواسته به یک رفتار نادرست ترافیکی عادت کرده ایم. بوق زدن همانقدر که می تواند ثمربخش باشد، می تواند به افزایش آلودگی صوتی محیط پیرامونمان بیانجامد؛ آلودگی ای که به چشم نمی آید اما آثارش در روح و روانمان نأثیرات مخربی ایجاد خواهد کرد. باید اعتراف کنیم که بیشتر ما در طول روز سهمی در افزایش این آلودگی داریم. شاید کمی سخت باشد اما با افزایش آگاهی مان و توجه به حقوق دیگران می توانیم کمتر بوق بزنیم و شهری سالمتر داشته باشیم. در این گزارش با بایدها و نبایدهای بوق زدن بیشتر آشنا می شویم. شاید همین بهانه ای باشد تا این رفتار نادرست را اصلاح کنیم.
بوق باید چقدر صدا تولید کند؟
بوق وسیله ای است هشدار دهنده که رسیدن یا حضور وسیله نقلیه را به دیگران خبر می دهد. همه اتومبیل ها، کامیون ها، کشتی ها، قطارها و در برخی مواقع دوچرخه ها ملزم به داشتن بوق هستند. الیور لوکاس ، دانشمندی از شهر بیرمنگام انگلیس برای نخستین بار این وسیله را در سال 1910 میلادی اختراع و به جهان معرفی کرد تا تردد خودروها را به عابران پیاده هشدار دهد. بعدها بیشتر خودروها به بوق های الکتریکی مجهز شدند تا در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار گیرند. بوق استاندارد از طریق قطع و وصل الکترومغناطیسی کار میکند. طبق مقررات راهنمایی و رانندگی صدای بوق خودروهای معمولی باید بین 1.8 تا 3.5 کیلوهرتز یا 112 دسیبل باشد. چنین صدایی در سر و صدای عبور و مرور دیگر اتومبیل ها و سرعت های بالا هم به خوبی قابل شنیدن است . برخی از بوق ها به صورت دوقلو تولید می شوند که صدای گوشنوازتری دارند و می توانند نقش علامت هشدار را هم داشته باشند. امروزه در بسیاری از شهرهای اروپایی استفاده از این نوع بوق ها متداول است.
چه موقع در رانندگی بوق بزنیم؟
ظاهرا جواب این سوال ساده است. به طور کلی، بوق وسیله ایست که راننده خودرو برای اعلام هشدار به دیگر خودروها یا عابران پیاده از آن استفاده میکند. مثلا اگر یک خودرو در حال حرکت دچار نقص فنی شده، می تواند با بوق زدن به دیگران وضعیت خود را به سرعت اطلاع دهد و مانع از بروز حادثه شود، یا اگر هنگام رانندگی، یک خودرو به صورت غیرمنتظره و خطرناک نزدیک وسیله نقلیه شما شد، می توانید با بوق زدن به او هشدار دهید تا در مسیر خودش حرکت کند و به شما نزدیک نشود. مثال خوب دیگر اینکه برخی از عابران هنگام عبور از خیابان متوجه خودروها نیستند و بوق زدن می تواند حضور و تردد خودروها را به آن ها هشدار دهد. اینها ازجمله مواردی هستند که استفاده از بوق را برای راننده ها ملزم می سازد. بوق زدن بجا و درست می تواند از بروز یک تصادف یا حادثه ناگوار جلوگیری کند. یادتان باشد بوق، یک وسیله هشداردهنده است نه یک وسیله خبرکننده یا اعتراضی! یعنی مثلا وقتی که چراغ راهنمایی سبز شده نباید به وسیله بوق راننده خودرو جلویی را از این اتفاق خبردار کنیم. یکی از موارد اشتباه و فراگیر استفاده از بوق همین تک بوق های کوتاه پشت چراغ قرمز است.
کجا و چه وقت نباید بوق بزنیم؟
بسیاری از رانندگان با مکان هایی که بوق زدن در مقابل آنجا خلاق مقررات است آشنا هستند. معمولا در این مکان ها تابلوی ویژه «بوق زدن ممنوع» نصب می شود تا راننده ها را نسبت به موقعیت جدید آشنا کند. اگر به کتاب قانون راهنمایی و رانندگی کشورمان مراجعه کنید در آن اشاره شده که بوق زدن مقابل بیمارستان ها، آسایشگاه ها و برخی از مراکز شهری همچون سازمان های اداری ممنوع است. همچنین بوق زدن ممتد و دسته جمعی خودروها خلاف قانون است و پلیس راهنمایی و رانندگی در این شرایط می تواند متخلفان را جریمه کند. این نوع بوق زدن معمولا در کارناوال های عروسی مورد استفاده رانندگان قرار میگیرد که طبق قانون، می تواند جریمه در پی داشته باشد؛ هرچند که این قانون زیاد اجرا نمی شود. بوق زدن هایی که باعث آزار مردم می شود هم خلاف قانون است و به نوعی اختلال در نظم عمومی به شمار می رود و پلیس می تواند در چنین شرایطی از ابزار قانونی بهره ببرد. بوق زدن در برخی از ساعت های شبانه روز نیز به صورت قانونی یا عرفی یک عمل ناپسند محسوب می شود.
بوق زدن نادرست چقدر جریمه دارد؟
قانون به صراحت وضعیت آنهایی را که از بوق درست استفاده نمی کنند روشن کرده است. سرهنگ محمد مومنی، یکی از کارشناسان راهنمایی و رانندگی در این باره می گوید: «تولید صدای ناهنجار یا نامتعارف به دلیل استفاده از بوق های شیپوری و ... در کلانشهرها، مراکز استان ها و جاده ای بین شهری جریمه 40 هزارتومانی به همراه خواهد داشت. این عمل با کد جریمه 2125، در شهرهای کوچک و روستاها به ترتیب 30هزار و 20هزار تومان جریمه دارد. بوق زدن در مقابل محل های ممنوعه همچون بیمارستان ها با کد تخلف 2124، در کلانشهرها جریمه 30هزار تومانی دارد و در شهرهای کوچک 20هزار تومان جریمه دارد.» سرهنگ مومنی به نکته جالبتری اشاره میکند و می گوید:« اینها مبلغ جریمه اشخاصی هستند که با بوق زدن مزاحمتهایی را برای دیگران به وجود می آورند.البته اگر خودرو یک شخص، فاقد بوق هم باشد با جریمه پلیس مواجه می شود. این تخلف با کد 2170، برگ جریمه 5 هزار تومانی را برای راننده خواهد داشت.»
تخلف های رایج استفاده از بوق چیست؟
بسیاری از ما هنوز با زمان و روش صحیح استفاده از بوق به عنوان یک وسیله پرفایده آشنا نشده ایم. به محض اینکه در ترافیک گیر میکنیم از بوق استفاده میکنیم، به این تصور که صدای آن می تواند معجزه کند و راه را برایمان هموار سازد یا مثلا وقتی یک اتومبیل به دلیل مشکل فنی در خیابان متوقف شده دستمان را روی بوق میگذاریم تا آن ماشین با صدای ممتد بوق تعمیر شود. هنگامی که از دست راننده های دیگر عصبانی هستیم به خودمان اجازه می دهیم تا اعتراضمان را به صورت بوق ممتد بیان کنیم. البته وقتی خیلی خوشحال هستیم هم از بوق زدن های ممتد استفاده میکنیم و دیگر توجه نداریم که همین نزدیکی ها ممکن است بیماری در بستر باشد و آرامش برایش حکم دارو را داشته باشد. جالب اینجاست که بعضی ها بوق را معادل ناسزا می دانند . برای همین اگر کسی برایشان بوق بزند تا هشداری بدهد خود را ملزم می دانند که با چند بوق جواب دندان شکنی به او بدهند. بعضی ها هم هستند که وقتی یک راننده تازه کار یا گاه راننده خانم را می بینند، با بوق ممتد از کنارش رد می شوند تا او را دستپاچه کنند. یک وقت هایی هم حال نداریم از خودرو پیاده شویم و زنگ خانه ای را بزنیم 5-6 تا بوق میزنیم تا دیگران را خبردار کنیم. گاهی وقتها هم روی خودرویمان یک بوق خفن با صدای خیلی وحشتناک یا بوقی که صدای هزار جانور را دربیاورد نصب میکنیم.