بررسی ظرفیت معادن برای توسعه-۳

هم دستی کم آبی و کم کاری در سمنان

به گزارش شاپ کار، استان سمنان در زمره مهم ترین استانهای معدنی کشور به حساب می آید اما موانع سرمایه گذاری بخصوص تأمین آب، سبب شده تا این ظرفیت های عظیم، مغفول باقی بمانند.

خبرگزاری مهر، گروه استانها - محمدحسین عابدی: ۴۲ نوع ماده معدنی در استان سمنان وجود دارد و این توان بزرگ سبب شده تا از سمنان به عنوان یکی از قطب های معادن کشور، نام برده شود. درباره ی ظرفیت های عظیم معدنی این استان تنها ذکر دو نکته که نصف گچ کل کشور از شهرستان سرخه و ۲۰ درصد کرومیت ایران از روستای فرومد در شهرستان میامی استحصال می شود.
سالانه ۱۰ میلیون تن فقط گچ از معادن استان سمنان استحصال می شود و این میزان در سنگ آهن یک و نیم میلیون تن است از طرف دیگر بوکسیت، گوگرد، نمک، مس، روی، منگنز حتی طلا و فیروزه و … در زمره دیگر معادن مهم استان شمرده می شود.
ظرفیت های معدنی استان سمنان
درباره معادن استان سمنان همین طور باید گفت یک خط فرضی این استان را به دو قسمت تقسیم کرده است بخش غربی بیشتر معادن مصالح و گچ، آهک و … شامل می شود و در شرق استان بیشتر معادن فلزی هستند مانند کرومیت، مس، روی، بوکسیت و… اما نه فقط در جغرافیا بلکه در توسعه نیز معادن استان گرفتار عدم توازن است.
تا پایان سال ۱۴۰۰ از طرف مسئولان صمت استان سمنان اعلام گردید که معادن استان برای نزدیک به شش هزار نفر اشتغال به وجود آورده اند که این خود گواه عدم توانمندی ما در بهره گیری از معادن و ظرفیت های موجود بخش معدنی در اشتغال استان سمنان است همین طور بیش از ۶۶۰ معدن دارای پروانه در استان سمنان وجود دارد که میزان سرمایه گذاری در آنها طبق برآوردهای انجام شده تا آخر سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۳ و نیم هزار میلیاردریال بوده است.
وبسایت صمت استان سمنان درباره ی ظرفیت ها و توانمندی های معدنی استان سمنان نوشته است: سمنان دارای رتبه اول از نظر تولید گچ، نمک، سلستین و زئولیت، رتبه دوم در تولید سولفات سدیم، رتبه سوم در تولید زغال سنگ و کرومیت و یکی از سه استان برتر کشور در تولید زغال سنگ است همین طور ۹۵ درصد سلستین، ۹۵ درصد زئولیت، ۲۰ درصد کرومیت، ۴۰ درصد سولفات سدیم کشور از معادن استان سمنان استخراج می شود.

فرآوری اهمیت دارد
رئیس سازمان صمت استان سمنان که دو هفته ای می شود در این مسند حضور دارد در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان این که ۴۲ ماده معدنی کشف شده در معادن استان وجود دارد که سبب شده سمنان در زمره استانهای خوب معدنی کشور باشد، اظهار داشت: ۳۲ نوع پروانه ماده معدنی در استان سمنان وجود دارد.
یادگار احمدی با اعلان اینکه متأسفانه یکی از اشکالات معادن استان این است که راه برای فعالیت هایشان بسته شده و می بایست از طرق مختلف احیای معادن استان در دستور کار قرار گیرد، بیان کرد: خوشبختانه ظرفیت خوبی در حوزه معادن استان وجود دارد که می بایست از آن بهره گیری کرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سمنان نیز درباره ی ظرفیت های معدنی استان بیان کرد: یکی از مسائلی که در حوزه معادن استان اهمیت دارد، فرآوری است که در این استان ده واحد فرآوری معدنی راه اندازی شده اما اصلاً کافی نیست چونکه این استان دارای ظرفیت های عظیم معدنی است.
محمدرضا صادقی با اعلان اینکه با وجود فعالیت بیش از ۶۰۰ معدن در استان سمنان می بایست تعداد واحدهای فرآوری معدنی به ۶۰ تا ۷۰ مورد برسد، بیان کرد: رشد چند برابری فرآوری در زمینه معادن از با اهمیت ترین رویکرد های اقتصادی در استان شمرده می شود.
بهره گیری از ظرفیت ها مغفول مانده است
کارشناس حوزه معادن اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان این که در استان سمنان ظرفیت معدنی بسیار وجود دارد اما مشکل بهره گیری از این ظرفیت ها است، اظهار داشت: موانع مختلفی بر سر راه سرمایه گذاری معدنی و فرآوری تولیدات معدنی در طبیعتاً اشتغال زایی معادن استان وجود دارد که اولین آنها آب و بحران خشکسالی است.
محمود رمضانی با اعلان اینکه کم آبی اولین موضوعی است که سرمایه گذاران بخش معدنی استان سمنان را فراری می دهد، بیان کرد: نمی توان در استانی ۱۰۰ واحد، داشته های قابل سرمایه داشت اما در مقابل آن ۱۰ واحد آب و زیرساخت را مهیا نکرد و انتظار هم داشت که سرمایه گذاران در این بخش ورود کنند پس نحوه برخورد مسئولان ما در حوزه تامین آب مورد نیاز معادن نامناسب بوده است.
وی با اعلان اینکه مسئولان استان سمنان سال ها است که در انتظار تامین هزاران میلیارد تومان اعتبار برای انتقال آب به سمنان هستند اما یک دهم همین وقت و انرژی و هزینه را اگر برای پساب های شهری یا کاهش سهم کشاورزی از آب گرانقیمت استان سمنان می کردند، تا امروز آب مورد نیاز واحدهای فرآوری معادنی استان تامین می شد.

سرمایه گذاری معدنی و مشکلات آن
این کارشناس با اعلان اینکه دومین مشکل بزرگ پیش پای سرمایه گذاری معدنی و سپس اشتغال در این عرصه، بروکراسی اداری پیچیده و کند است، اشاره کرد: فرایندهای اداری در معادن استان سمنان آنقدر اذیت کننده است که سرمایه گذاران بعضاً پشیمان می شوند برای مثال عدم واگذاری اختیار استعلام ها در شهرستان ها (هرچند در حرف انجام شده اما عملاً شاهد آن نیستیم و هیچ شهرستانی بدون اجازه مرکز آب نمی خورد) به معطلی سرمایه گذاران انجامیده است.
رمضانی بیان کرد: موضوع سوم موانع تولید و معادن است که متأسفانه عزم کافی برای آن نیز وجود ندارد برای مثال یک مورد را می توان نام برد در شهرستان شاهرود معدن سنگ لاشه ای وجود دارد که سال ها پس از گرفتن پروانه متوجه می شود که مسیر دسترسی او زمین برای توسعه فاز دوم شهرک صنعتی شاهرود داده شده است! یعنی در حقیقت راه این معدن به شهرک صنعتی بخشیده شده است.
وی افزود: این معدن امروز برداشت سنگ لاشه دار اما راه برای انتقال برداشت هایش ندارد پس سوال ما از مسئولان این است که آیا این معدن دار باید هلیکوپتر کرایه کند تا محصول خودرا انتقال دهد؟ عجیب تر این که همین معدن کار استان سمنان که سرمایه گزاری نموده تا اشتغال و تولید بوجود آورد ماه ها است درحال دوندگی است تا بتواند همین مشکل را رفع کند اما موفق نشده است. این مشت نمونه خروار وضعیت معادن استان سمنان است و برخورد با سرمایه گذاران است.
آب و بحران خشکسالی
یک کارشناس اقتصادی نیز با اعلان اینکه کمبود آب با اهمیت ترین مانع توسعه معدنی و اشتغال آن در استان سمنان است، اظهار داشت: کشاورزی ۹۰ درصد آب گرانقیمت استان سمنان را مصرف می کند آن هم کشاورزی کم بهره ای که سال به سال از کیفیت و کمیت تولیداتش کم می شود از طرف دیگر چهار درصد تنها برای صنعت و معدن باقی می ماند و شش درصد را هم مردم استفاده می نمایند یعنی عملاً حتی یک درصد آب استان هم سهم معادن نیست.
رضا ابوالقاسمی با اعلان اینکه دومین معضل استان در بخش معادن و عدم توفیق در اشتغال آن، عدم شناخت مسئولان از سرمایه گذاران و همین طور عدم شناساندن ظرفیت های استان است به عبارت دیگر ما یک گروه رایزن اقتصادی سرمایه گذاری که بتواند داشته های استان را معرفی نماید نداریم، بیان کرد: مسئولان ما هنوز هم نمی دانند که سرمایه گذار انواعی دارد و پس هر نوع از سرمایه گذار را به یک نحو خاص می بایست جذب کرد.
وی با اعلان اینکه سرمایه گذاران امروز نگاه حرفه ای تری دارند و اگر زمانی در سه منتظر بازگشت یک برابر و در پنج سال انتظار سود دو برابر سرمایه گذاری شأن داشتند امروز سرمایه گذاران ظرف یک سال انتظار سود دو برابری دارند پس جذب شأن مشکل تر هم شده است، اضافه کرد: درست در همین اثنی که جذب سرمایه گذار مشکل تر هم شده، ما حتی یک اکیپ رایزن سرمایه گذاری در بخش معدن در استان سمنان نداریم.

سهم معادن از آب استان سمنان
علی تشنه دل که سه سال رییس صمت استان سمنان بود نیز ضمن تأیید این مساله به خبرنگار مهر، می گوید: میانگین آب بخش صنعت معدن در کشور شش درصد است یعنی ما در استان سمنان دو درصد از میانگین آب مورد نیاز این بخش نیز عقب تر هستیم! پس آب مانع بزرگی بر سر راه استقرار واحدهای فرآوری در استان است.
مسئولان ارشد استان سمنان اما اعتقاد دارند وضعیت آن قدرها هم بد نیست چونکه استاندار سمنان در گفتگو با خبرنگاران، با اعلان اینکه ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم تا مهرماه سال جاری ۶۳۴ میلیاردریال سرمایه گذاری در بخش معادن استان انجام شده است، اظهار داشت: در کنار این موضوع، تسهیلات تبصره ۱۶ و ۱۸ اشتغال و تولید نیز به واحدهای تولیدی و فرآوری و بخش معدن استان پرداخت شده است.
سید محمدرضا هاشمی با اعلان اینکه سالانه بیش از ۲۲ میلیون تن مواد معدنی از معادن استان استخراج می شود و این استان توانسته رتبه پنجم کشور را از نظر معادن داشته باشد که نشان از ظرفیت های خوب استان دارد، اشاره کرد: ذخیره قطعی معادن این استان حدود ۶۰۰ میلیون تن برآورد می شود همین طور طبق گفته کارشناسان صنعت معدن، ذخیره احتمالی معادن استان نزدیک به یک میلیارد تن است.
عدم توسعه با وجود ظرفیت های عظیم
همانطور که در ابتدای گزارش هم عنوان شد یک روستای فرومد در شرقی ترین نقاط استان سمنان ۲۰ درصد کل کرومیت ایران را در درون خود دارد اما تنها کافی است بدانیم که این ظرفیت عظیم حتی همین یک روستای فرومد را هم نتوانسته توسعه بدهد و بیکاری را از آن رفع کند این دقیقاً همان حالتی است که بر معادن استان سمنان حاکمیت دارد.
یعنی معادن پر ظرفیت و عظیم اما مغفولی که نه برای آن سرمایه گذار پیدا می شود و نه جذابیت های سرمایه گذاری برای آن بیشتر می شود. اهمیت این غفلت از ظرفیت ها زمانی بیان می شود که بگفته کارشناسان به کارگیری یک هزار میلیارد تومان سرمایه در بخش معادن استان می تواند یک درصد بیکاری این استان را کاهش دهد! باید دید که دولت سیزدهم در ادامه کار خود می تواند در حوزه معادن استان تصمیمات بهتری را گرفتن کند؟ و آیا مشکل آب مورد نیاز معادن در این استان حل خواهد شد؟