گزارش شاپ كار؛

درس عبرت هواپیمای برجامی

به گزارش شاپ کار دستور وزیر دفاع به امیر خواجه فرد برای در اولویت قرار دادن ساخت هواپیمای مسافربری، نشان داده است نسخه داخل کشور قابل تجویز است و انتقادهای مطرح شده در اینباره اغلب از جنس خود تحقیری است.

خبرگزاری مهر، گروه سیاست- هادی رضایی: پنجشنبه ۲۶ خرداد بود که حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رییس جمهور کشورمان در جریان سفر به استان اصفهان و پس از بازدید از بخش های مختلف شرکت دانش بنیان صنایع هواپیماسازی ایران «هسا» و گفتگو با مدیران، مهندسان و متخصصان و در جریان قرار گرفتن توانمندی، فعالیت ها و تولیدات متنوع این شرکت، در گفتگو با خبرنگاران با اشاره به توانمندی های این شرکت دانش بنیان، اعلام نمود: ساخت هواپیمای مسافربری را هیچ گاه کاری به عنوان یک آرزوی دست نیافتنی نمی دانم، مجموعه «هسا» باتوجه به پتانسیل، ظرفیت ها و توانمندی هایی که دارد، اگر اراده کند می تواند به این مهم نائل شود، البته کارهای پیچیده تر و دقیق تر از ساخت هواپیمای مسافربری نیز توسط این شرکت انجام شده است.

وی با تقدیر از اقدامات انجام گرفته در شرکت «هِسا» اظهار داشت: این شرکت مظهر خودباوری، دانش بنیان، ابتکار و خلاقیت، روحیه ی نوآورانه و خلاقانه است.
حجت الاسلام رئیسی با اعلان اینکه این شرکت مجموعه ای از دانایی ها را به توانایی تبدیل نموده و آنچه که ما از شرکت هِسا انتظار داریم ساخت هواپیمای مسافربری با رعایت تمامی استانداردهای لازم بین المللی است، اشاره کرد: «تمام هیئت دولت و مجموعه های مختلف خودشان را موظف می دانند که به شرکت «هسا» کمک کنند تا بتوانیم به زودی هواپیمای مسافربری ساخت های مجموعه را داشته باشیم».
رئیسی جمهور روز جمعه ۲۷ خرداد نیز در اجتماع مردمی هسته های جهاد و پیشرفت که در سالروز تشکیل جهاد سازندگی به فرمان امام خمینی (ره) در حسینیه جماران برگزار شد، با اشاره به دستور روز گذشته خود برای تولید هواپیمای مسافربری توسط یکی از شرکت های داخلی در اصفهان، اظهار داشت: «در زمان مدیریت آستان قدس رضوی در سفری به تاتارستان از یک مجموعه هلی کوپترسازی این کشور بازدید کردم که از آن به عنوان قطب صنعتی در آنجا یاد می شد، اما آنچه روز گذشته در اصفهان دیدم بمراتب ارزشمندتر، پیشرفته تر و گسترده تر بود. این شرکت توان ساخت انواع پرنده ها بر طبق استانداردهای جهانی را دارد و تاکید شد به سرعت و در یک حرکت جهادی عملیات اجرائی تولید هواپیما با ظرفیت ۷۲ سرنشین را در دستور کار قرار دهد».
دستور وزیر دفاع برای پیگیر ساخت هواپیمای مسافربری داخلی
شنبه ۲۸ خرداد تنها دو روز پس از بازدید رییس جمهور از مجموعه «هسا»، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در پیامی خطاب به امیر افشین خواجه فرد مدیر عامل سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع، پیگیر مطالبه جدی رییس جمهور در خصوص ساخت هواپیمای مسافربری شد.
امیر آشتیانی در این پیام از امیر خواجه فرد خواست باتوجه به دستور رییس جمهور و تاکید مجدد این مطالبه توسط وی در حسینیه جماران، بی درنگ در یک حرکت جهادی و پرشتاب، طرح ها و برنامه های اجرائی جهت تحقق عوامل راهبردی تدوین شود.
آیا ظرفیت و توان ساخت هواپیما مسافربری در کشور وجود دارد؟
این سخنان رییس جمهور کشورمان با واکنش های مختلفی روبرو شد و عده ای خواست رییس جمهور را خواسته قابل تحقق و دست یابی دانسته و معتقد بودند که با توانمندی که در صنایع هواپیماسازی ایران و البته مراکز علمی، تحقیقاتی و دانشگاه کشور و شرکت های دانش بنیان وجود دارد و همین طور قولی که رییس جمهور برای پشتیبانی از این شرکتها داده است، می تواند تحقق پیدا کند، البته در طرف مقابل نیز عده ای جدیت به خرج دادن ساخت هواپیما در داخل کشورمان را خواسته ای دست نیافتی اعلام کنند.
براین اساس برآن شدیم تا مروری مختصر بر اقدامات و کوشش های انجام شده در کشورمان برای ساخت هواپیما داشته باشیم و این مهم را مورد برسی قرار دهیم که آیا خواست رییس جمهور کشور برای ساخت هواپیمای مسافربری قابل تحقق است یا خیر؟
جنگ تحمیلی آغازی برای ساخت هواپیمای داخلی
نخستین تلاش ها برای تولید هواپیما در ایران در سالهای انتهای جنگ تحمیلی زده شد. در آن سال ها برخی خلبانان و مهندسان تعمیر و نگهداری هواپیما در نیروی هوایی ارتش با همکاری جهاد خودکفایی این نیرو که به خواست حضرت آیت الله خامنه ای که آن زمان رییس جمهور کشورمان بودند تأسیس شد و در دفاع مقدس نقش اساسی را در حفظ قدرت عملیاتی نیروی هوایی داشت و بسیار عالی درخشید، بدین جهت مبادرت به مهندسی معکوس و بازطراحی و بازتولید هواپیمای آمریکایی پی سی ۷ (PC۷) با نام اس ۶۸ (S۶۸) کردند.
این اقدام در حقیقت یک نوع مهندسی معکوس محسوب می شد و برای کشور که در تحریم کامل بود اقدام جسورانه و مهمی بود. این هواپیما کاربرد نظامی داشت و باتوجه به شرایط ویژه کشور جزییات بیشتری درباره این پروژه منتشر نشده است.
این اقدام آینده نگرانه و موفق که با مدیریت سرلشکر شهید ستاری فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش و البته با اهمیت تر از آن با حمایت های آیت الله خامنه ای رییس جمهور وقت کشورمان به دست آمد، سبب شد تا مهندسان جسور و خوش فکر جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش، هواپیمایی آمریکایی بُنانزا که یک هواپیمای فوق سبک و آموزشی بود را نیز با موفقیت مهندسی معکوس کرده و از روی آن بازتولید کنند.
این هواپیما با نام پرستو در اختیار مرکز آموزش خلبانی نیروی هوایی ارتش قرار گرفت و بعد از شهادت شهید ستاری این مرکز به نام دانشگاه هوایی شهید ستاری تغییر نام داد. پرستو هواپیمایی تک موتوره، تک پیستونه و دونفره بود که برخی از آن ساخته شد.
هواپیمای ایران ۱۴۰
در سال ۱۳۷۳ وزارت دفاع با همکاری شرکت اوکراینی «آنتونف» کوشش برای ساخت هواپیماهای تجاری و مسافری غیر نظامی را منعقد کرد که اجرای آن قریب به ۲ سال طول کشید.
در ابتدا، قرار بود ساخت این هواپیما تحت لیسانس اوکراین باشد اما دو سال بعد در سال ۷۷ تصمیم گرفته شد دانش اوکراینی ها به داخل منتقل و ایران خود هواپیما ساز شود. در همان سال اولین نمونه آن در دانشگاه صنعتی مالک اشتر رونمایی گردید.

در سال ۷۹ نیز اولین «ایران ۱۴۰» با لیسانس و تأیید اوکراینی ها از خط تولید «هسا» خارج شد، اما گرفتن مجوزهای پرواز از سازمان هواپیمایی تا سال ۸۴ به طول انجامید.
با این وجود هنوز هم برخی کارشناسان معتقدند اگر ساخت ایران ۱۴۰ از مجموعه ای دولتی به بخش خصوصی توانمند و دانش بنیان واگذار می شد، امکان تولید آن بصورت انطباق با شرایط آب و هوایی ایران و نه اوکراین که کشوری سردسیر بوده و موتور آنتونف با شرایط زیست محیطی آن منطقه طراحی شده، وجود داشت.
اقدام وزارت صنایع و معادن برای هواپیماسازی بجای نظامی ها
در اواخر دهه ۷۰ وزارت صنایع و معادن وقت، مرکزی به نام صنایع هوایی ایران در استان قزوین به همراه باند اختصاصی ایجاد کرد تا در آن کارهای تولید هواپیما پیگیری شود.
این مرکز ساخت هواپیمای آوا ۲۰۲ هواپیمای فوق سبک دو نفره با بدنه فلزی را در دستور کار قرار داد. پیش تولید و تست آن در سال ۷۴ شروع شد و تا سال ۷۷ به طول انجامید.

پرونده پرنده آوا ۲۰۲ برای مدت کمتر از یک دهه بسته شد تا این که در ۸ سال بعد این مرکز ساخت هواپیمای بدنه کامپوزیتی صبا را ساخت اما آنرا ادامه نداد. بلافاصله بعد از صبا به سراغ ساخت هواپیمای آوا ۳۰۳ رفتند. این هواپیما که مدل مهندسی معکوس شده هواپیمای لهستانی و سم پاش «درامادر» بود با موفقیت طراحی و تولید شد، اما با توجه به این که مرکز صنایع هوایی وزارت صنایع در سال ۸۶ به بخش خصوصی واگذار شد، عملاً راهبرد تولید هواپیما در آن کنار گذاشته شد و خریدار جدید این مرکز باتوجه به داشتن باند هواپیمای خصوصی، از آنجا به عنوان مرکزی برای درآمدزایی و ارائه خدمات پشتیبانی هوایی به ایرلاین ها استفاده نمود.
تلاش بخش خصوصی برای ساخت هواپیما
در اوایل دهه هشتاد بود که شرکتی خصوصی به نام «درنا» وارد تولید هواپیمای بدنه تمام کامپوزیت به نام بلوبرد (پرنده آبی) شد. این شرکت که در آن زمان جز معدود شرکت های دانش بنیان خصوصی حوزه هوافضا محسوب می شد، توانست بعد از تولید بلوبرد در سال ۸۱، مجوز فروش آنرا از سازمان هواپیمایی گرفتن کند.
بلوبرد هواپیمایی دو نفره و تک موتوره بود که چند فروند آن به مراکز آموزش خلبانی فروخته شدند. این نخستین بار بود که یک هواپیمای ایرانی ساز می توانست وارد مرحله تجاری سازی شود. با اینحال سازمان هواپیمایی چند سال بعد مجوز ساخت و فروش بلوبرد را متوقف کرد.
اقدام سپاه برای ساخته هواپیما
شرکت پرآور پارس در دهه هشتاد و متشکل از جوانان خوش ذوق دانش آموخته رشته هوافضای دانشگاه امام حسین (ع) تأسیس می شود. آنها توانستند خط تولید و باند اختصاصی هواپیما را در محلی در حوالی دانشگاه امام حسین (ع) واقع در شمال شرق بزرگراه شهید بابایی ایجاد کنند که از آن هواپیمای فوق سبک پلیکان خارج شد. هواپیمای بدنه فلزی، تک موتوره و دو نفره که بیشتر برای آموزش خلبانی و خدمات پشتیبانی هوایی برخی یگان های سپاه مورد استفاده بود.
پرآور پارس همین طور توانست هواپیمای گلایدر (بدون موتور و تک نفره) را تولید نماید. اما پس از این موفقیت، تغییر رویه دادند و به سراغ تولید جایرو پلین و جایرو کوپتر رفتند که نوعی هلی کوپتر تک نفره است. همین طور از دیگر تولیدات این شرکت می توان به «کایت موتوردار» اشاره نمود. تولیدات این شرکت برای برخی یگان های هوایی نیروهای مسلح مورد استفاده قرار می گیرد. به غیر از پلیکان که بدنه فلزی بود، سایر تولیدات هواپیماهای این شرکت از نوع بدنه کامپوزیت هستند.
«فجر ۳» نخستین هواپیمای ۵ نفره ایرانی
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بار دیگر در اواخر دهه هشتاد با تأسیس شرکت مواد ترکیبی فجر، تولید هواپیمای سبک فجر ۳ با بدنه تمام ترکیبی را شروع کرد.
فجر ۳ اولین هواپیمای تمام ایرانی بود که ظرفیت حمل بیش از ۲ نفر را داشت. «فجر ۳ پنج نفره»، تک موتوره و تک پیستونه بود که با وجود آنکه در زمره هواپیماهای سبک بود، اما توانایی حمل بیش از دو نفر را داشت.

این هواپیما که در نوع خود مدرن و تولیدی موفقیت آمیزی و بدون نقص شمرده می شد، توانست تمام صلاحیت ها و مجوزهای لازم را از سازمان هواپیمایی کشوری گرفتن کند؛ اما باتوجه به آنکه تولید آن بسیار گران و غیر مقرون به صرفه بود، تنها ۴ فروند از آن تولید و به برخی نهادهای نظامی به فروش رسید.
در حال حاضر شرکت فجر درحال ساخت یک هواپیمای دو موتوره است.
همچنین آنها با همکاری شرکت ایتالیایی «رالی» سازنده هواپیماهای فوق سبک یک موتوره دنیا که در خیلی از مراکز آموزش خلبانی جهان مورد استفاده قرار می گیرند، قرارداد ساخت هواپیمای فوق سبک یک موتوره و دو نفره فجر ۲۰ را به امضا رساندند که چند نمونه نیز از آن ساخته شد اما به سبب غیر اقتصادی بودن، این پروژه نیز با شکست رو به رو شد.
«ساوانا» نمونه دیگری از تلاش بخش خصوصی
در طول سالهای اخیر که بخش های دولتی و نظامی درحال آزمون و خطای ساخت انواع هواپیماهای سبک و فوق سبک بوده اند، بخش خصوصی نیز باتوجه به توسعه فضای تفریحی کشور، ساخت هواپیماهای فوق سبک را در دستور کار داد. شرکت صبا توانست هواپیمای فوق سبک آمریکایی ساوانا را بازطراحی و بازتولید کند که تابحال چندین فروند از آن فروخته است. هواپیمایی که در هنگام «تیک آف» در سنگین ترین حالت، تنها ۴۷۵ کیلوگرم وزن دارد.
در سال ۹۴ و همزمان با سفر رییس جمهور به ایتالیا، معاون علمی و فناوری رییس جمهور به نمایندگی از بخش خصوصیِ دانش بنیانِ ایران، قرارداد انتقال دانش و تکنولوژی ساخت هواپیماهای آموزشی و فوق سبک یک موتوره و دو نفره تکنام را با این شرکت به امضا رساند که در سه مرحله بصورت مونتاژ در ایران، تولید تحت نظارت و لیسانس پکنام و در نهایت مرحله تولید مشترک ایران و تکنام (tecnam) با طراحی مشترک مهندسان و طراحان ایرانی و ایتالیایی (انتقال کامل تکنولوژی به داخل) به امضا رسید که این قرارداد هم اکنون در دست اجراست. تکنام موفق ترین تولیدکننده هواپیمای فوق سبک آموزشی در ۱۵ سال اخیر است که توانست بیشترین فروش هواپیما از این نوع را به نام خود ثبت کند.
هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ»
پنج شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه امسال بود که با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از آخرین دستاورد و تلاش ایران یعنی هواپیمای ترابری سبک سیمرغ در شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) در شاهین شهر اصفهان رونمایی گردید که بگفته امیر آشتیانی این هواپیما باز طراحی و توسعه یافته هواپیماهای هم نسل خود است و کاملاً متناسب با نیازهای مورد تقاضای دستگاه های کشوری و لشکری طراحی، تولید و تولید شده است.

این هواپیما، باز طراحی و توسعه یافته ی هواپیماهای هم نسل خود است که کاملاً متناسب با نیازهای مورد تقاضای دستگاه های کشوری و لشکری و همین طور لحاظ نمودن شرایط آب و هوایی کشور و مطابق با استانداردها و قوانین بین المللی، سیستم پیشرانه آن، قطعات و پیکره ی آن به همت جوانان این مرز و بوم در وزارت دفاع و شرکت های دانش بنیان، طراحی، تولید و تولید شده است.
ظرفیت تولید این نسل از هواپیما در کشور وجود دارد و در سالهای اخیر تمامی تست های زمینی و پروازی و همین طور سیستم پیشرانه ی هواپیمای ترابری سیمرغ به دست متخصصان صنعت هوایی وزارت دفاع درحال بررسی و انجام بوده است.
هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» بااینکه به لحاظ پلت فرم ساختاری مشابه نسل های هم رده ی خود دارد، اما سیستم اویونیک، پیشرانه هواپیما، قطعات جدید و قدرت مانور این پرنده، قابل مقایسه با نمونه های مشابه نیست و این محصول نهایی که به دست متخصصان داخلی ساخته و باز طراحی شده است زمینه، بستر و دانشی جدید را برای طراحی و ساخت هواپیماهای پیشرفته تر ایجاد کرده است.
سبک بودن، میزان حمل بار، شعاع عملیات پروازی، تناسب با شرایط اقلیمی کشور، توان نشستن و برخاستن در باندهای کوتاه، چابکی و سریع بودن این هواپیما در خدمات رسانی هایی از قبیل آمبولانس هوایی و قابلیت فرود در باندهای خاکی را از خاصیت ها و کاربردهای دیگر هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» است.
اعتماد به توان داخلی تنها راه تامین نیاز کشور در زمینه هوایی است
دستاوردهای حوزه هوایی درحالی به دست آمده که کشورمان بیش از چهل سال است که تحت شدید ترین تحریم ها و البته فشار و محدودیت های خارجی و داخلی است. فشارها و محدودیت های که بخش از آن نه از خارج مرزهای کشور و توسط بیگانگان بلکه به سبب خود کم بینی و نداشتن خود باوری تعدادی از مسئولان به وجود آمده است.
اگر چه این خود کم بینی تنها و تنها مختص ساخت هواپیمای مسافربری نیست و در این سال ها در عرصه های مختلف مانند هسته ای، پزشکی، هوا و فضا و عرصه های نانو، ساخت تجهیزات و تسلیحات نظامی و… نیز وجود داشته و روزی که حرکت دانشمندان و جهادگران در این حوزه ها شروع می شد همیشه عده ای این تردید را ایجاد می کرده اند که ما نمی توانیم در این حوزه موفق باشیم، اما اعتماد به توان و ظرفیت داخلی سبب پیشرفت های قابل توجه و خیره کننده در سطح اول جهان برای کشورمان شد و تحریم و خراب کراری نیز نتوانست مانع این حرکت شود.
البته برخی مسئولان با نگاهی که داشته اند و البته عدم توجه به توان داخلی باعث شده اند که حرکت کشور در راه رشد کمی کُند شده و فعالان در عرصه های علمی با محدودیتی های روبرو شوند به عنوان نمونه پیشرفت های در عرصه هواپیما سازی در حالی به دست آمده که در دولتِ تدبیر و امید و در دوره ای که توافق برجام نهایی شده بود، عده ای از این توافق و ورود برخی هواپیماها به کشور ذوق زده شدند و حتی عکس یادگاری گرفتند و در آن ایام مواضعی اتخاذ کردند که خود تحقیری بود. همین مواضع هم بعد از صحبت های اخیر رییس جمهور در خصوص ساخت هواپیمای مسافربری از طرف این جماعت تَکرار و تلاش گسترده ای برای تخریب و زیر سوال بردن صحبت های رییس جمهور انجام دادند.
ذوق زدگی تدبیری ها از نشستن یک هواپیمای ایرباس
افرادی که امروز صحبت های رییس جمهور را نادیده می گیرند و از آن انتقاد می کنند، در عصر تدبیر و امید از نشستن یک هواپیما در کشور ذوق زده شده بودند!
یکی از مهم ترین قراردادهایی که ایران بعد از برجام توانست با شرکت های بزرگ اروپایی و آمریکایی به امضا برساند، قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ در تایپ های مختلف توسط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (هما) از این غول هواپیماساز آمریکایی بود که اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری این کشور (اوفک) نیز در دوره ریاست جمهوری اوباما، با این قرارداد موافقت نمود.
اما یک سال بعد از روی کار آمدن «دونالد ترامپ» و بعد از اعلام خروج یک طرفه این کشور از برجام، شرکت بوئینگ نیز اعلام نمود هیچ هواپیمایی به ایران تحویل نخواهد داد!
عدم پایبندی دو شرکت هواپیمایی ایرباس و بوئینگ به تعهداتشان یادآور تیترهای کنایه دار روزنامه های اصلاح طلب و به خصوص یک عکس جالب توجه است که در همان زمان انتشار هم جنجال زیادی به پا کرد.

بعد از این که رسانه های جریان اصلاحات زودتر از موعد اهتمام کردند مواهب برجام را بشمارند تعدادی از نزدیکان دولت با نشستن یک هواپیمای ایرباس ذوق زده شده و با آن عکس یادگاری گرفتند.
این موضوع سبب شد تعدادی از رسانه ها و همین طور افکار عمومی به این حرکات هیجان زده انتقاد کنند. حتی عنوان شد که این تصویر یادآور تصویر ورود نخستین اتومبیل به کشورمان است که عده ای با آن عکس یادگاری گرفتند. هر چند که عکس یادگاری با نخستین اتومبیل توجیه پذیر است، اما کشوری که روزانه پرنده آهنین خیلی از فراز آسمان آن حرکت می کنند و سالهاست که هواپیما را به خود دیده و کودکان دیروزش آرزوی خلبان شدن داشتند، دیگر عکس یادگاری گرفتن با یک هواپیمای نو چه مفهومی دارد.
البته در آن زمان تحرکات ژورنالیستی برای تحت تأثیر قرار دادن افکار عمومی و گرایش به این مساله که برجام دستاوردهای زیادی داشته است، توجیه چنین کار غیر منطقی بود. ولی حالا اوضاع فرق کرده است و آنهایی که عکس یادگاری با ایرباس گرفته اند باید رفتن بوئینگ و ایرباس را تماشا کنند.
در این حیطه، درحالی که «فرزانه شرفبافی» مدیرعامل پیشین هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، درباره تحویل هواپیماهای جدید به ایران ایر بعد از خروج آمریکا از برجام اظهار داشته بود: «انتظار داریم تا آخر سال جاری میلادی ۸ فروند هواپیمای ATR و ۳ فروند ایرباس تحویل ایران ایر شود.»


اما «گوئیلام فائوری»، مدیر بخش هواپیماهای غیرنظامی شرکت ایرباس در مصاحبه با روزنامه آلمانی هامبورگر آبندبلات آب پاکی را روی دست آنها ریخت و اظهار داشت: «درحالی که ما هنوز در انتظار جزییات تحریم های جدید هستیم، اما بعید است که بتوانیم ۹۷ هواپیمای باقی مانده از سفارش های ایران را تحویل دهیم.»
پیش از این نیز شرکت آمریکایی هواپیما سازی بوئینگ، قرارداد خود با ایران برای فروش هواپیما را به بهانه تحریم های جدید آمریکا کنسل کرده بود.
هواپیمایی که بوی نویی می داد، کجاست؟
با توجه به ذوق ذگی هایی که برخی فعالان سیاسی و رسانه ای در آن مقطع پیرامون خرید «هواپیمای نو» از خود نشان دادند، این سوال مطرح می شد که این هواپیماهای نو کجا هستند؟
حمید رسایی نماینده ادوار مجلس در پاسخ به این پرسش، اظهار داشته بود: مطابق گزارش های ارسالی برای اینجانب، هواپیمای مذکور به سبب نقص فنی ای که دارد و به همان دلیل هم کشور اسپانیا آنرا مرجوع کرده بود، هم اکنون در آشیانه نگه داری می شود و حق پرواز ندارد. مسئولان هواپیمایی منتظر کارشناسان فرانسوی ایرباس هستند تا برای رفع عیب هواپیمایی که بوی نویی می داد، به ایران سفر کنند.

کار به اینجا ختم نشد و معاونت مطالعات تولیدی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، هم گزارشی با عنوان «شاخص های راستی آزمایی رفع تحریم ها در زمینه انرژی، صنعت و فناوری هوایی» منتشر نمود.
در این گزارش درباره فاکتورهای راستی آزمایی رفع تحریم ها در زمینه انرژی، صنعت و فناوری هوایی آمده است: در وهله دوم پیشنهاد راستی آزمایی عبارت است از لغو تحریم ها در موضوع تعمیر، نگهداری و پشتیبانی به هر شکل، شامل تامین قطعات، تعمیر هواپیما و تعمیرات اساسی هواپیما در خارج از کشور و همین طور تامین تجهیزات مربوط به عملیات فرودگاهی و چک های پروازی فرودگاهی (Workshop Equipment). برای راستی آزمایی عملیاتی در صورت تمدید مجوز اوفک بدین صورت می تواند باشد که ظرف مدت یک هفته بعد از تمدید مجوز اوفک، دسترسی به پنل خدمات پشتیبانی ایرباس که بواسطه تحریم مسدود شده بود، میسر شود.
به هر جهت بازی سیاسی و عملیات روانی با برجام در گذشته در دستور کار رسانه های جریان اصلاحات و اعتدالی ها بود و این رسانه ها هر کاری کردند که مواهب و دستاوردهایی برای برجام بسازند، اما پرونده ای آنها نتیجه ای به همراه نداشت، بدین جهت بعد از صحبت های اخیر رییس دولت سیزدهم و دستور وزیر دفاع به رییس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع برای در اولویت قرار دادن ساخت هواپیمای مسافربری، «تیکه پرانی های» مدیران سابق شروع شد!
در همین راستا، «رضا کاشف» از مدیران وزارت کار در دولت روحانی در حساب کاربری خود در توئیتر، نوشت: حتی یک دوچرخه ساده را نمی توان فقط با تکیه به توان داخل تولید کرد. در وضعیت تحریم چطور هواپیما می سازند؟ مگر معجزه ای رخ بدهد!
حال این پرسش قابل طرح است که برجام و خرید این هواپیماهای به اصطلاح نو چه فوایدی برای ایران و ایرانی به همراه داشت که مدیران دولت سابق از هر موضوعی برای زیر سوال بردن برنامه های دولت سیزدهم استفاده می نمایند.
تأمین قطعات هواپیما بعد از اجرای برجام مشکل تر شد!
یکی از کارشناسان صنعت هوایی در گفت و گو با «مهر» با بیان این که بعد از اجرای برجام نه فقط تغییری در وضعیت تامین قطعات ایجاد نشده بلکه بدتر هم شده، اظهار داشت: به اذعان بخش های در رابطه با تامین قطعات در طول این مدت فشارها برای تامین لوازم مورد نیاز هواپیما بیشتر شده و حتی می توان گفت مبادی که ما از آنها خرید می کردیم، تحت کنترل شدیدی قرار گرفته است.
این کارشناس با تاکید بر این که با وجود برجام، شرکت های سازنده به بهانه های مختلف با ما همکاری نمی کنند و همین موضوع منجر به زمین گیر شدن تعداد زیادی از هواپیماها شده است، گفت: انتظار می رفت که حداقل شرکت های سازنده بعد از قراردادهای بزرگی که با آنها بسته شده، امکان خرید برخی قطعات مهم را برای شرکتها فراهم آورند که متأسفانه تا حالا انجام نشده است.
مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس هم می گوید: دولت گذشته بجای تامین قطعه، هواپیمای نو خریداری کرد و این امر سبب زمین گیر شدن حدود ۷۰ درصد هواپیماهای کشور شده است.
احمد خرم، وزیر راه در دولت اصلاحات نیز قرارداد و نحوه خرید هواپیما پس از برجام را کاملاً نقد می کند و می گوید: هواپیمای ای تی آر را گران خریدیم.
از طرف دیگر کارشناسان صنعت هوایی معتقدند وقتی هزینه خرید هواپیماها نقدی پرداخت شده باید پول کمتری بابت هر خرید می پرداختیم. اما ما هواپیما را نقدی و با قیمت بالا خریدیم درحالی که در دنیا این نوع خرید مرسوم نیست و خرید هواپیما بصورت اقساطی است!
عملیات روانی با برجام آن هم با نام «خرید هواپیمای نو» عایدی مشخصی برای مردم به همراه نداشت و فقط عده ای چشم خودرا در مقابل خُلف وعده های غربی ها بستند و خودرا تحقیر کردند و باز امروز همان مواضع که برگرفته از «خود تحقیری» این جماعت است در رسانه های مجازی و مکتوب بیان می شود و این نشان دهنده آنست که برجام توخالی هیچ فایده ای غیر از یکسری مواضع ژورنالیستی آن هم در رسانه های همسو با دولت سابق نداشت.
خبرگزاری مهر را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید