تا چند دهه کمتر کسی به این فکر بود که آلودگی این خودرو‌ها می‌تواند روزی بلای جان خود انسان‌ها شود. افزایش روز‌افزون تولید انواع خودرو‌ها از یک طرف، آلایندگی ناشی از صنعتی‌شدن کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها از سوی دیگر باعث افزایش آلودگی شهر‌ها و پدیده‌های طبیعی نامطلوبی مثل گرم‌شدن کره زمین، سوراخ شدن لایه ازن، افزایش گاز‌های گلخانه‌ای، آب‌شدن یخ‌های قطبی و در نتیجه مرگ و میر روزانه انسان‌ها شد. می‌توان گفت از دهه 70 میلادی بود که کم کم کشور‌های بزرگ و صنعتی به فکر مهار آلایندگی ناشی از صنایع و خودرو‌ها افتادند و سریعا قوانینی برای این منظور وضع کردند. یکی از این قوانین که امروزه به پله ششم خود رسیده، استاندارد یورو است که در سطح اروپا انجام می‌شود و از آنجایی که تا الان خودرو‌های موجود در کشور، غالبا ریشه اروپایی داشته‌اند و چون استانداردی است که در سطح زیادی از دنیا پیاده و اجرا می‌شود، خودرو‌های داخل کشورمان نیز بر اساس این استاندارد، طبقه‌بندی و آزمایش می‌شوند.
چند سالی است که حرف از رسیدن به استاندارد یورو 4 بود تا اینکه بالاخره اجرایی شد و خودرو‌های کشورمان از این استاندارد تبعیت می‌کنند. اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد، اظهارات ضد و نقیض درباره عرضه سوخت‌های یورو 4 و مشکلات آنهاست و اینکه پیشرانه‌های یورو 4 چه تفاوتی با نمونه‌های یورو 2 خود دارند؟!
گاز‌های خروجی از اگزوز
استاندارد‌های یورو در زمینه گاز‌های خروجی از اگزوز بحث می‌کنند و طبق این قوانین، ریز‌گرد‌ها و گاز‌های حاصل از احتراق باید از حد مشخصی در یک چرخه تست و آزمایش، بیشتر نشوند. گاز‌های خروجی از اگزوز به چند مورد تقسیم می‌شوند که یکی از آنها اکسید‌های نیتروژن است.
نیتروژن در هوایی که وارد موتور می‌شود تا مورد سوخت و ساز قرار بگیرد، وجود دارد. مقداری از اکسیژن هوا درون سیلندر می‌سوزد و مقداری از آن در دمای بالای داخل سیلندر، با نیتروژن ترکیب می‌شود و اکسید‌های نیتروژن را تشکیل می‌دهند. این اکسید‌ها از اگزوز خارج می‌شوند و با رطوبت داخل هوا ترکیب شده و اسید سمی و خورنده اسید نیتریک را تشکیل می‌دهند. یکی دیگر از این ترکیبات، اسید سولفوریک است که در نتیجه ترکیب اکسید‌های گوگرد که درون گازوئیل و دیگر سوخت‌های فسیلی یافت می‌شوند، با رطوبت هوا تشکیل می‌شوند.
منو اکسید کربن نیز که به آن قاتل خاموش گفته می‌شود، گازی بی‌رنگ و بی‌بو است که بسیار سمی و خطرناک است و انتشار آن در فضا‌های بسته می‌تواند کشنده باشد. اما یکی از بزرگ‌ترین آلاینده‌های خودرو‌ها، ذرات معلق هستند. این ذرات چون تا مدت‌ها در هوا معلقند و کمتر ته‌نشین می‌شوند، با تنفس وارد ریه‌ها و مجاری تنفسی می‌شوند و مشکلات زیادی به بار می‌آورند. این ذرات ممکن است مایع و یا جامد باشند.
ضمن اینکه از سمی‌ترین آنها، آزبست است که در ساخت لنت‌های ترمز در گذشته کاربرد فراوان داشت و امروزه استفاده از این ماده در ساخت لنت‌ها ممنوع است. ترکیبات آلی فرار نیز دسته دیگری از آلاینده‌های خودرو‌ها و صنایع هستند که معمولا بی‌خطرند اما چون جاذب اشعه مادون قرمز خورشید هستند، باعث گرم شدن زمین و افزایش اثر گاز‌های گلخانه‌ای می‌شوند.
استاندارد یورو 4
خودرو‌هایی که امروزه به عنوان یورو 4 عرضه می‌شوند، غالبا از خانواده پژو و پراید هستند که تا قبل از آن استاندارد یورو 2 داشته‌اند.
همان طور که گفتیم یکی از مشکلات در زمینه استاندارد یورو 4 در کشورمان به سوخت یورو 4 باز‌می‌گردد؛ سوختی که هنوز معلوم نیست خود دارای مشکلاتی هست یا نه و چه جایگاه‌هایی این سوخت را عرضه می‌کنند.
ضمن اینکه باید بدانیم که یک خودرو یورو 4 باید حتما از سوخت یورو 4 استفاده کند تا در این سطح آلایندگی عمل کند، وگرنه ممکن است حتی از یک خودرو یورو 2 نیز مشکل‌ساز‌تر شود.
در واقع به مثالی در این زمینه اشاره می‌کنیم که نمونه واقعی و مشهود آن است. اینکه خودرو‌های سنگین گازوئیل‌سوز که دارای استاندارد یورو 3 هستند، با سوخت گازوئیل یورو 2 دود سیاهی تولید می‌کنند و این در حالی است که خودرو‌های سنگین یورو 2 با همان سوخت، دودی تولید نمی‌کنند.
یکی دیگر از این مشکلات این است که این خودرو‌ها به خاطر تغییر در چند قطعه کوچکشان، افزایش قیمت بی‌منطقی پیدا کرده‌اند و این درحالی است که در تمام دنیا به خاطر رقابت بین شرکت‌های سازنده، کمپانی‌ها هزینه‌های بسیاری برای کاهش آلایندگی محصولاتشان می‌کنند و این هزینه را هیچ وقت نه می‌خواهند و نه می‌توانند از مشتری دریافت کنند. در حالی که در کشورمان این هزینه با افزایش قیمت خودرو از مشتری دریافت می‌شود.
در آخر باید بیان کنیم که رسیدن به این استاندارد با تغییر در طراحی مجموعه موتور نیست و تنها در سیستم کاتالیزور و سنسور اکسیژن خودرو تغییراتی رخ داده است تا خروجی اگزوز این پیشرانه‌ها پاکیزه‌تر باشد.
پس تغییری نمی‌توان در خروجی قدرت و گشتاور آنها دید!.